khỏi chiến hào, rồi cô thứ hai, cô thứ ba... Họ băng bó và đưa thương binh
về, ngay bọn Đức cũng sửng sốt một lúc. Đến mười giờ đêm, tất cả các cô
gái đều bị thương nặng, và mỗi cô trong số họ đã cứu ít nhất hai hay ba
người đàn ông. Hồi đó, vào đầu chiến tranh, việc khen thưởng rất hiếm,
người ta không mạnh tay phân phát huân chương. Không chỉ cần đưa được
thương binh về, phải mang về cả vũ khí của anh ấy nữa. Câu hỏi đầu tiên
người ta đặt ra cho cô ở bệnh viện dã chiến là: "Súng đâu?" Hồi đầu chiến
tranh chúng ta thiếu. Súng tiểu liên, súng máy, phải mang về tất cả những
thứ đó. Nghị định số 281, ban hành năm 1941, quy định mức thưởng như
sau: đưa về được từ trận địa mười lăm thương binh nặng cùng với vũ khí cá
nhân, sẽ được thưởng Huân chương Chiến công; cứu sống hai mươi lăm
người, Huân chương Sao Đỏ; bốn mươi người, Huân chương Cờ đỏ; tám
mươi người, Huân chương Lénin. Mà tôi đã kể cho cô thế nào là cứu được
trong chiến đấu, dù chỉ một người... Dưới làn đạn...
- Người ta phái trinh sát đến làng có một đồn Đức đóng. Hai người ra đi.
Rồi thêm người thứ ba. Không ai trở về. Người chỉ huy gọi một cô gái:
"Lioussa, đến lượt cô đi." Người ta mặc cho cô như người chăn cừu. Đưa
cô ra đường lộ. Có thể làm gì? Giải pháp nào khác? Một người đàn ông
chắc chắn sẽ bị giết. Trong khi một phụ nữ có cơ may vượt qua.
- Rồi cô gái có trở về không?
- Tôi xấu hổ. Nhưng tôi đã quên mất họ cô ấy. Chỉ nhớ tên: Lioussa. Cô
ấy đã chết.
Mọi người im lặng hồi lâu. Rồi người ta nâng cốc vì những người đã
mất. Câu chuyện chuyển sang đề tài khác: Chúng tôi nói về Stalin, đã thủ
tiêu, ngay trước chiến tranh, những cán bộ tốt nhất của quân đội. Giới tinh
hoa quân sự. về sự tàn bạo của công cuộc tập thể hóa, và về năm 1937, năm
đại thanh trừng. Về các trại giam và các vụ đi đày. Về việc, nếu không có
năm 1937, thì cũng sẽ không có năm 1941. Chúng ta sẽ không phải vừa
đánh vừa rút lui đến tận ven Moskva và đã không phải trả giá đắt đến thế
cho thắng lợi.
