hàm lọt vào cổ họng, và tôi còn nhớ tôi cảm thấy gánh nặng của trách
nhiệm và sự khổ tâm. Tôi tự kết án tôi. Và làm vậy là đúng, vì tôi có mặt ở
đó.
Nhưng hãy nghe đây. Ngay cả câu chuyện đó cũng được sáng chế.
Tôi muốn quý vị cảm thấy giống như tôi cảm thấy. Tôi muốn quý vị biết tại
sao một sự-thật-trong-truyện đôi khi còn có thật hơn một sự-thật-xảy-ra.
Đây là sự-thật-xảy-ra. Tôi có lần là một người lính. Có rất nhiều xác chết,
những xác chết có thật với những diện mạo có thật, nhưng lúc ấy tôi còn trẻ
và tôi sợ, không dám nhìn. Và bây giờ, hai mươi năm sau, tôi còn lại ở đây
với cái trách nhiệm vô diện mạo và nỗi khổ tâm vô diện mạo.
Đây là sự-thật-trong-truyện. Nó là một cậu trai trẻ chừng hai mươi tuổi,
thon gọn, khá dễ thương. Nó nằm chết giữa con đường mòn đất đỏ gần làng
Mỹ Khê. Cái hàm nó lọt vào cổ họng nó. Một mắt nó khép lại, mắt kia là
một cái lỗ hình ngôi sao. Tôi đã giết nó.
Điều mà những câu truyện có thể làm, tôi đoán, là làm cho nhiều điều hiện
diện.
Tôi có thể nhìn vào nhiều điều tôi đã chưa từng nhìn. Tôi có thể gắn những
diện mạo vào niềm khổ tâm và tình yêu và lòng thương hại và Thượng Đế.
Tôi có thể trở thành can đảm. Tôi có thể làm cảm nghĩ của chính tôi sống
lại một lần nữa.
Bố ơi, hãy kể thật, Kathleen có thể nói, bố đã từng giết ai chưa? và tôi có
thể nói, một cách thành thật, Dỉ nhiên không.
Hoặc tôi có thể nói, một cách thành thật, Có. (tr.195-196)
Viết như vậy, O Brien muốn đảo ngược tận gốc rễ tiêu chuẩn "trung thực"
của loại "truyện chiến tranh". Còn hơn thế, ở chương 7, dưới nhan đề thú vị
"Làm Thế Nào Để Kể Một Truyện Chiến Tranh Có Thật", O Brien sử dụng
thủ pháp siêu hư cấu (metafiction) để vừa kể nhiều dạng biến thiên đầy
mâu thuẫn của cùng một câu chuyện, vừa tự bình luận về những lối kể ấy.
Văn phong kể chuyện thân mật và đầy tình cảm xen lẫn vào văn phong
bình luận chua chát và khiêu khích.
Ngay từ câu nhập đề của chương 7, ông đã viết: "Chuyện này có thật." Rồi
