chế tư bản liên quốc gia để nhân công được nâng cao đời sống thay vì lo lợi
nhuận cho các công ty? Tất cả những điều đó sẽ không xảy ra nếu không có
sự tranh đấu, cho dù nhà nước cầm quyền là “cộng sản” hay “quốc gia.”
Cốt truyện đơn độc được “nhớ” không chỉ bất công với quá khứ mà còn
giới hạn tầm nhìn của chúng ta ở hiện tại và trói tay chúng ta xây dựng
tương lai. Nó không cho ta có khả năng nhìn những người có trí nhớ khác
hơn mình cũng là con người với tất cả sự chính đáng của phương vị làm
người được hình thành trọn vẹn trong chiều quá khứ hiện tại tương lai.
Làm người hay làm người Việt?
Gần đây, khi trả lời về ám ảnh quá khứ và nghị quyết ‘Vùng Phi Cộng Sản’
tại hai thành phố Garden Grove và Westminster
phương dân cử gốc Việt đã khẳng định lý do chúng ta chống cộng là vì vi
phạm nhân quyền ở Việt Nam hiện nay chứ không phải vì hận thù quá khứ.
Ðồng ý với ông dân cử là tầm với của quá khứ là hậu quả của chính trị hiện
tại: chính trị chính đáng của di dân da màu cần xác định lịch sử mình bị bôi
xóa, và cả chính trị kiếm phiếu năm bầu cử. Nhưng nếu quả thật đúng như
ông nói vấn đề là nhân quyền thì chúng ta đang nghĩ đến sự định hình cho
chúng ta bằng những giá trị nhân bản phổ quát như tự do, và nhân quyền.
Con đường này có vẻ xán lạn vì nó cho phép chúng ta phê phán thực trạng
xã hội tại Việt Nam không phải từ vị trí của phe bại trận, hay của dân lưu
vong, mà từ địa vị của con người phổ quát. Chúng ta không phải vật lộn
mãi với nhà nước Việt Nam xem ai mang tính Việt Nam hơn ai. Tính phổ
quát của những giá trị nhân bản không cho phép ta khoanh vùng chính trị
lại ở biên giới Việt Nam hay dân tộc Việt Nam.
Nhưng khi giơ cao những giá trị nhân bản phổ quát như tự do và nhân
quyền, chúng ta không thể chỉ trích và phê phán nhà nước Việt Nam mà im
lặng hay tệ hơn nửa, thỏa hiệp, và ủng hộ nhà nước Mỹ chà đạp nhân và
dân quyền. Sao chúng ta không dùng giá trị tự do để có thái độ chính trị tại
Mỹ hay trên thế giới?
