người tài năng nào: bục diễn thuyết mở ngỏ cho họ; họ chẳng cần sự đồng
ý của ai để trở thành người chỉ bảo cho công chúng. Trong một chính thể
đại diện thì không như thế; và những bạn hữu tốt nhất của nền dân chủ đại
diện khó mà có thể không e ngại cho những người như Themistocles hay
Demosthenes
, những lời chỉ bảo của họ ắt hẳn sẽ cứu nguy cho quốc gia,
nhưng họ lại rất có thể suốt cả đời không sao đắc cử được. Tuy nhiên, nếu
tại hội đồng đại biểu có mặt những đầu óc hạng nhất của đất nước ngay như
là số ít đi nữa, dẫu cho phần còn lại chỉ là những đầu óc hạng trung bình,
thì ảnh hưởng của những bộ óc dẫn đường ấy chắc chắn cũng làm cho
người ta cảm nhận thấy rõ rệt trong những sự cân nhắc chung, dù mọi
người đều biết rằng những bộ óc này thường có sắc thái đối lập lại với ý
kiến và cảm nhận của công chúng. Tôi không sao quan niệm được một kiểu
cách nào khác lại có thể khiến cho sự có mặt của những đầu óc như thế sẽ
đảm bảo tác động thật tích cực đến vậy, so với phương pháp mà ông Hare
kiến nghị.
Bộ phận này của Quốc hội hẳn cũng thích hợp làm cơ quan ngôn luận
có chức năng xã hội lớn lao mà chưa có điều khoản nào trong bất kỳ nền
dân chủ đang hiệu hữu hướng tới chức năng ấy, nhưng không một chính
quyền nào có thể thường xuyên thiếu nó mà lại không bị suy đồi và tan rã
tất yếu. Các chức năng ấy có thể gọi là chức năng Phản kháng. Trong mỗi
chính quyền đều có một lực lượng nào đó mạnh hơn tất cả các lực lượng
còn lại; và cái lực lượng mạnh nhất ấy có khuynh hướng muốn vĩnh viễn
trở thành quyền lực duy nhất. Phần nào đó là do chủ tâm, và phần nào đó là
không cố ý, nó luôn luôn cố làm cho mọi thứ đều uốn theo nó; nó còn chưa
hài lòng, chừng nào vẫn có cái gì đó đối đầu chống lại nó, chừng nào vẫn
có ảnh hưởng nào đấy không hòa hợp với tinh thần của nó. Vậy mà nếu nó
đàn áp thành công mọi ảnh hưởng đối địch, đúc nặn mọi thứ theo kiểu mẫu
của nó, lúc ấy tại đất nước đó sự cải tiến chấm dứt và sự suy tàn bắt đầu. Sự
cải tiến nhân văn là sản phẩm của nhiều nhân tố, và xưa nay chưa hề có lực
lượng nào là thành phần của nhân loại mà lại bao gồm được hết các nhân tố
ấy: ngay cả lực lượng tốt nhất cũng chỉ bao gồm được một số điều tốt cần
