mỗi hành động của Chính quyền. Các thành viên của hội đồng chỉ có trách
nhiệm của các cố vấn; nhưng từ những tài liệu có thể trình ra được, và nếu
Nghị viện hay công luận tìm đến thì những tài liệu ấy có thể trình ra, ai
cũng biết mỗi người đã tư vấn điều gì và anh ta đã đưa ra những lý lẽ gì
cho lời khuyên của mình: trong khi ấy, từ vị thế trang trọng của mình cũng
như từ sự tham gia hình thức vào mọi hành động của chính quyền, họ có
động cơ thật mạnh mẽ để chuyên tâm vào công việc chung, và hình thành
nên ý kiến được cân nhắc kỹ và bộc lộ ý kiến ấy ra về mọi phần công việc
chung ấy, giống như thể toàn bộ trách nhiệm được đặt lên vai họ.
Kiểu cách điều khiển cấp cao đối với công việc chung này là một
trong những thí dụ thành công nhất của việc thích nghi phương tiện cho
mục đích mà lịch sử chính trị rất phong phú về các công trình của sự khéo
léo và kỹ xảo không phải cho tới nay vẫn chưa từng cho thấy. Đó là một
trong những thành quả mà nghệ thuật chính trị được làm phong phú thêm
bởi kinh nghiệm luật lệ của Công ty Đông Ấn; và cũng giống như phần lớn
những kỹ xảo khôn ngoan khác mà nhờ đó Ấn Độ đã được duy trì cho nước
ta, và một số chính quyền tốt đã được đem lại, số chính quyền tốt ấy, xét
cho cùng, quả thực chính là những tình huống và chất liệu diệu kỳ có lẽ
được an bài cho lụi tàn trong sự hủy diệt chung mà dường như các truyền
thống của chính quyền Ấn Độ phải chịu số phận trải qua, bởi vì chúng bị
đặt vào tình thế phải phó mặc cho sự ngu dốt của công chúng và tính kiêu
căng hợm hĩnh của bọn chính trị gia. Đã có tiếng la ó nổi lên đòi giải thể
các Hội đồng tư vấn như là một thứ vật cản không cần thiết và tốn kém đối
với cỗ máy chính quyền; trong khi nguyện vọng ngày càng bức bách và
ngày càng nhận được thêm sự đồng tình ủng hộ từ những nơi cấp cao, đòi
bãi bỏ các ban ngành dân sự mang tính chuyên nghiệp là nơi sản sinh ra
những người tạo nên các Hội đồng tư vấn và sự tồn tại của các Hội đồng tư
vấn ấy là sự bảo đảm duy nhất để các ban ngành có được bất cứ giá trị nào.
Một nguyên tắc quan trọng nhất của chính thể tốt trong một hiến pháp
nhân dân, ấy là không có một quan chức hành pháp nào được bổ nhiệm
bằng bầu cử trực tiếp của dân chúng hoặc bằng phiếu bầu của những người
