nhân của dân chúng thống trị làm giàu được nhờ vào nước ngoài, sẽ là
những kẻ cần phải bị giữ nhiều nhất, hơn mọi kẻ khác, ở trong sự kiềm chế
mạnh mẽ nhất. Họ luôn luôn là một trong những khó khăn chủ yếu của
chính quyền. Được vũ trang bởi uy danh và chất nặng tính hống hách đầy
khinh miệt của quốc gia đi chinh phục, họ có những cảm nhận được kích
động bởi quyền lực tuyệt đối mà không có ý thức trách nhiệm với quyền
lực ấy.
Trong một tập hợp dân chúng giống như dân chúng Ấn Độ, những nỗ
lực tối đa của giới công quyền là không đủ để bảo hộ hữu hiệu cho kẻ yếu
chống lại kẻ mạnh; và những kẻ từ châu Âu đến lập nghiệp ở thuộc địa là
mạnh nhất trong những kẻ mạnh. Ở bất cứ nơi nào mà hiệu quả phá hoại
đạo đức của hoàn cảnh ở mức độ đáng kể nhất không được sửa chữa bởi
tính cách riêng của cá nhân, những kẻ ấy cho rằng dân chúng của nước đó
chỉ là rác rưởi dưới chân chúng mà thôi: chúng cảm thấy cái chuyện có
những quyền nào đó của những người bản địa phải ngăn cản chúng trong
những yêu sách nhỏ nhoi nhất, là chuyện kỳ quái đầy phi lý: cái hành vi
đơn giản nhất của sự bảo hộ cho những cư dân chống lại bất cứ hành vi sức
mạnh nào từ phía bọn họ, cái mà bọn họ có thể xem như hữu ích cho những
mục tiêu thương mại của mình, thì bọn họ lại phản đối kịch liệt và thành
thực xem đó là sự đối xử bất công. Cái tình trạng này của sự cảm nhận
trong hoàn cảnh của bọn họ là thật tự nhiên, đến nỗi ngay cả sự can ngăn từ
phía chính quyền cai trị từ trước tới nay cũng chẳng thể nào vĩnh viễn khiến
cho cái tinh thần đó ít nhiều khỏi bùng phát ra. Chính quyền, bản thân
không bị nhiễm tinh thần ấy, nhưng chưa bao giờ đủ khả năng kìm giữ
được nó trong giới trẻ tuổi và còn non nớt thiếu kinh nghiệm, ngay cả trong
những nhân viên dân sự và quân sự của mình, là những người mà Chính
quyền có được nhiều sự kiểm soát hơn là những cư dân độc lập.
Chuyện xảy ra với người Anh ở Ấn Độ là chuyện, theo những bằng
chứng đáng tin cậy, cũng xảy ra với người Pháp ở Algeria; cũng như vậy
với người Mỹ tại những xứ sở chinh phục được của Mexico; có vẻ cũng
như thế với những người châu Âu tại Trung Hoa, và thậm chí cũng đã từng
