cố định và được quy định trước bởi thực trạng của đất nước trong việc phân
bố các phần tử của sức mạnh xã hội. Sức mạnh hùng hậu nhất trong xã hội,
dù có là gì đi nữa, cũng sẽ nắm giữ quyền uy cai trị; và một sự thay đổi
trong hiến pháp chính trị không thể nào bền lâu được trừ phi nó đi theo sau
hoặc đồng hành với một phân bố được thay đổi giữa các lực lượng của bản
thân xã hội. Vì vậy mà một dân tộc không thể chọn lựa hình thức chính thể
của mình. Có thể chọn lựa các chi tiết và sự tổ chức thực tiễn, nhưng cái
thực chất toàn cục, cái chỗ ngồi của quyền lực tối thượng là do các hoàn
cảnh xã hội quyết định.
Tôi thừa nhận ngay là có một phần sự thật trong học thuyết này, nhưng
để làm cho nó có chút ích lợi nào thì phải quy nó thành một diễn đạt dễ
hiểu và chỉ ra các giới hạn đích thực. Khi nói rằng sức mạnh hùng hậu nhất
trong xã hội sẽ tự mình tạo thành sức mạnh hùng hậu nhất trong chính
quyền, thì sức mạnh ở đây hàm ý gì? Không phải là sức mạnh theo nghĩa
cơ bắp, bởi nếu như vậy thì chỉ có chính thể dân chủ thuần túy là hình thức
duy nhất có thể tồn tại trong tổ chức nhà nước. Ngoài sức mạnh cơ bắp phải
thêm vào hai yếu tố khác là tài sản và trí tuệ, và ta sẽ gần được với sự thật
hơn, nhưng vẫn còn xa mới đạt tới nó. Không phải chỉ vì số đông thường bị
thua trước số ít, mà còn vì số đông dù có ưu thế về tài sản và trí tuệ cá nhân
cũng vẫn có thể bị khuất phục bằng vũ lực hay bằng cách khác bởi một số
ít, kém hơn nó về cả hai phương diện ấy. Để làm cho các yếu tố khác nhau
ấy của sức mạnh trở nên có ảnh hưởng chính trị, họ phải được tổ chức lại:
và cái lợi thế về tổ chức tất yếu nằm trong tay những người đang nắm chính
quyền. Phe cánh yếu kém hơn nhiều về mọi thành tố khác của sức mạnh có
thể lại chiếm ưu thế rất lớn, một khi các quyền lực cai trị được ném lên bàn
cân; và nó có thể duy trì được lâu dài ưu thế của nó thông qua chỉ riêng một
phương cách đó thôi, dù chắc chắn là một chính thể đứng trong điều kiện
như thế, trong cơ học gọi là cân bằng không bền, sẽ giống như một vật đặt
đứng tựa trên cạnh nhỏ hơn của nó, nếu một khi bị nhiễu động thì có xu
hướng càng rời xa cân bằng nhiều hơn, thay vì trở lại trạng thái trước.
