đâu đạt được, ở đỉnh điểm này các quan chức chính phủ bản thân họ là
những con người có phẩm hạnh và trí tuệ thượng hạng được bao quanh bởi
một bầu không khí công luận có đạo đức và khai minh.
Như vậy yếu tố thứ nhất của chính thể tốt là phẩm hạnh và trí tuệ của
những con người hợp thành cộng đồng, điểm quan trọng nhất của tính ưu tú
mà một hình thức chính thể có thể có được là đẩy mạnh phẩm hạnh và trí
tuệ của bản thân dân chúng. Câu hỏi đầu tiên đối với tất cả các thiết chế
chính trị là chúng sẽ nhắm tới bồi dưỡng đến đâu cho các thành viên của
cộng đồng những phẩm chất đáng mong muốn khác nhau về đạo đức và trí
tuệ; hay nói cách khác (theo phân loại đầy đủ hơn của Bentham
) là về
đạo đức, trí tuệ và tính tích cực. Chính thể nào làm được việc đó tốt nhất có
nhiều khả năng sẽ là ưu tú nhất về mọi phương diện khác nữa, bởi vì mọi
tính ưu tú khả dĩ trong các thao tác thực tiễn của chính thể phụ thuộc vào
các phẩm chất ấy đang hiện hữu trong dân chúng.
Chúng ta có thể xem xét mức độ hướng tới gia tăng tổng số các phẩm
chất tốt về mặt tập thể cũng như cá nhân có trong cộng đồng chịu sự cai trị
như một tiêu chí cho tính ưu tú của chính thể; bởi vì ngoại trừ tình trạng an
sinh của họ là mục tiêu duy nhất của chính thể thì các phẩm chất tốt của họ
sẽ cung cấp động lực cho bộ máy hoạt động. Điều này không đụng chạm
tới phẩm chất của bản thân bộ máy như một phần tử cấu thành giá trị của
một chính thể; nghĩa là cái mức độ mà bộ máy thích nghi đặng lợi dụng các
phẩm chất tốt có thể hiện hữu ở bất cứ thời điểm nào và biến chúng thành
công cụ phục vụ cho các mục tiêu đúng đắn. Chúng ta hãy lại lấy vấn đề tư
pháp làm thí dụ minh họa. Đối với một hệ thống tòa án nào đó, tính ưu tú
của nền hành chính tư pháp là ở trong cái tỷ lệ phức hợp của giá trị có nơi
những người cấu thành các tòa án và giá trị của công luận ảnh hưởng hay
kiểm soát chúng. Tuy nhiên, toàn bộ sự khác biệt giữa một hệ thống tư
pháp tốt và xấu nằm ở các kỹ xảo được chọn lựa, nhằm đưa bất cứ giá trị
đạo đức và trí tuệ nào hiện hữu trong cộng đồng vào chịu sự quản lý của
pháp luật và làm cho nó có hiệu lực đúng đắn thể hiện trên kết quả. Các sắp
xếp chọn lựa quan tòa sao cho có phẩm hạnh và trí tuệ bình quân ở mức