CHÍNH THỂ ĐẠI DIỆN - Trang 55

nó lên những sự việc, thông qua việc nó tạo nên các công dân như thế nào
và nó làm gì với họ; xu thế của nó là cải tiến hay làm hư hỏng bản thân
dân chúng, tính tốt xấu của việc làm mà nó thực hiện cho họ và thông qua
họ.
Chính thể đồng thời vừa là một ảnh hưởng lớn tác động lên tâm trí con
người, và cũng vừa là một tập hợp các sắp xếp có tổ chức cho nhiệm vụ
hoạt động công cộng; trong khả năng đầu tiên tác dụng lợi ích của nó chủ
yếu là gián tiếp nhưng không vì thế mà bớt đi ý nghĩa sống còn, trong khi
ấy tác dụng gây hại của nó lại có thể là trực tiếp.

Sự khác biệt giữa hai chức năng ấy của chính thể không phải là khác

biệt đơn thuần về mức độ như là giữa Trật tự và Tiến bộ mà là sự khác biệt
về chất. Nhưng chúng ta không được cho rằng chúng không có quan hệ mật
thiết với nhau. Các thiết chế đảm bảo cho việc điều hành tốt nhất các hoạt
động công cộng trong hiện trạng giáo hóa thì chỉ riêng nó thôi cũng có xu
hướng tiếp tục cải tiến hiện trạng đó. Một tập hợp dân chúng đã có được
luật pháp công minh nhất, một nền tư pháp hiệu quả và trong sạch nhất,
một nền hành chính khai minh nhất, một nền tài chính công bằng và ít sai
sót nhất, dân chúng ấy tương thích với giai đoạn đã đạt tới tiến bộ về đạo
đức và trí tuệ, có thể chuyển nhanh một cách ngay thẳng sang giai đoạn cao
hơn. Cũng không có kiểu cách nào để các thiết chế chính trị có thể đóng
góp hiệu quả hơn cho sự tiến bộ của dân chúng ngoài việc làm cho công
việc trực tiếp của họ được tiến hành tốt hơn. Ngược lại, nếu bộ máy của họ
được kiến tạo quá tồi khiến họ thực hiện công việc chuyên môn của mình
thật tệ hại, thì hiệu quả được cảm nhận bằng cả ngàn cách là sự suy giảm
đạo đức và giết chết trí tuệ cùng tính tích cực của dân chúng. Nhưng sự
khác biệt vẫn cứ là hiện thực bởi vì đó chỉ là một trong các phương cách để
các thiết chế chính trị cải tiến hay làm hư hỏng tâm trí con người, và các
nguyên nhân cũng như các kiểu cách của ảnh hưởng lợi ích hay độc hại vẫn
còn là một sự phân biệt và là chủ đề rộng lớn hơn cho việc nghiên cứu.

Trong hai phương thức vận hành mà một hình thức chính thể hay một

tập hợp các thiết chế chính trị tác động lên hạnh phúc của cộng đồng – hoặc
vận hành như một cơ quan giáo dục quốc gia, hoặc như là các sắp xếp của

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.