CHÍNH THỂ ĐẠI DIỆN - Trang 62

vậy). Dưới sự bảo trợ của tính cách thiêng liêng của họ, [sự bảo trợ] nói
chung có hiệu quả tuy không phải luôn luôn là như thế, các nhà Tiên tri đã
trở thành một quyền lực trong dân tộc, thường còn mạnh hơn vai trò của
vua chúa và tăng lữ, và họ duy trì được ở một góc nhỏ của Trái đất sự đối
kháng đối với các ảnh hưởng, và là cái bảo đảm hiện thực duy nhất cho sự
tiến bộ được liên tục. Do vậy mà tôn giáo ở đây không phải là cái vẫn
thường hay gặp ở các nơi khác: đó là không thần thánh hóa mọi thứ đã
được thiết lập và không phải là rào cản cho sự tiếp tục cải tiến. Nhận xét
của một người Do Thái xuất chúng, M. Salvador, rằng các nhà Tiên tri, đối
với Giáo hội và Nhà nước, là cái tương đương với quyền tự do hiện đại của
báo chí, là một quan niệm đúng đắn nhưng không đầy đủ về cái phần được
thực hiện bởi yếu tố vĩ đại này của đời sống người Do Thái trong lịch sử
dân tộc và toàn cầu. Do chỗ xem Bộ chuẩn tắc của Thượng Đế là không
bao giờ hoàn tất, nên các nhân vật xuất sắc nhất về thiên tư và đạo đức
không những có thể nhân danh quyền uy trực tiếp của Đấng Toàn năng để
phản đối và bài xích bất cứ điều gì họ cảm thấy đáng lên án, mà họ còn có
thể đưa ra các diễn giải tốt hơn và cao cả hơn cho tôn giáo dân tộc, và kể từ
lúc đó chúng sẽ trở thành bộ phận của tôn giáo. Cho nên, bất cứ ai có thể tự
gạt bỏ thói quen đọc Kinh Thánh cứ y như là một cuốn sách, cái thói quen
mãi tới gần đây vẫn ăn sâu như nhau vào nếp nghĩ của các tín đồ Ki Tô
giáo và những người không tín ngưỡng, người ấy sẽ phải thán phục khi
nhận ra khoảng cách rộng lớn giữa đạo đức và tôn giáo của năm quyển đầu
của kinh Cựu Ước (Pentateuch), hay thậm chí của các cuốn sách lịch sử
(công trình không có sai lầm của những người Hebrew bảo thủ trong trật tự
tăng lữ), với đạo đức và tôn giáo của các lời Tiên tri: một khoảng cách cũng
rộng như giữa các lời Tiên tri và sách Phúc Âm (Gospels). Các điều kiện
thuận lợi hơn cho Tiến bộ đã không thể tồn tại một cách dễ dàng, do vậy
mà những người Do Thái, thay vì tĩnh tại giống như những người châu Á
khác, đã là dân tộc tiến bộ nhất thời cổ đại đứng sau người Hy Lạp, và
cùng với những người này đã là khởi điểm và động lực chủ chốt thúc đẩy
sự khai hóa hiện đại.