3
HÌNH THỨC CHÍNH THỂ MANG TÍNH ĐẠI DIỆN LÀ HÌNH THỨC
CHÍNH THỂ LÝ TƯỞNG TỐT ĐẸP NHẤT
M
ột thời gian khá lâu (có lẽ suốt chiều dài của nền tự do ở nước
Anh) người ta thường hay nói rằng nếu đảm bảo có một ông vua chuyên
chế tốt thì nền quân chủ chuyên chế sẽ là hình thức chính thể tốt nhất. Tôi
xem ý kiến đó là một nhận thức cấp tiến sai lầm nguy hại nhất về vấn đề
hình thức chính thể nào là tốt; chừng nào ý kiến này còn chưa bị thanh
toán, nó còn gây hại rất lớn cho hết thảy các xem xét về chính thể của
chúng ta.
Giả thuyết này cho rằng quyền chuyên chế độc đoán trong tay của một
cá nhân xuất chúng sẽ đảm bảo việc thi hành đoan chính và thông minh
mọi trách nhiệm của chính thể. Pháp luật tốt sẽ được thiết lập và thi hành,
pháp luật xấu sẽ được cải cách; những người tốt nhất sẽ được đặt ở mọi vị
trí có trách nhiệm; công lý cũng sẽ được thực thi, các gánh nặng thuế má
công cộng sẽ nhẹ nhàng và được áp đặt sáng suốt, mọi nhánh hành pháp
đều được điều khiển trong sạch và thông minh, tất cả đều tương xứng với
hoàn cảnh đất nước và với mức độ giáo dưỡng trí tuệ và đạo đức mà hoàn
cảnh ấy cho phép. Tôi cũng muốn thừa nhận tất cả những cái đó vì mục
đích tranh luận; nhưng tôi buộc phải chỉ ra sự nhượng bộ lớn đến chừng
nào, và cho thấy danh hiệu đơn giản “một ông vua chuyên chế tốt” khó mà
mang lại được các kết quả nói trên. Việc thực hiện các kết quả ấy thực ra
hàm ý không phải một ông vua tốt đơn thuần mà phải là một đảng toàn trị.
Ông ta phải luôn luôn được thông tin chính xác trong rất nhiều chi tiết về
