các vua chuyên chế ôn hòa nhất cũng không có ai ngoài những người được
thừa nhận và có tiếng tăm cao nhất là có thể hy vọng các đề nghị của họ
được những kẻ điều hành công việc biết tới, nhưng cũng ít có cơ may được
xem xét. Trong trường hợp đó, một người phải có sở thích phi thường về
hoạt động trí tuệ cho riêng mình mới bắt bản thân mình chịu khó suy nghĩ
khi biết rằng suy nghĩ của mình sẽ không thể có một hiệu quả nào đối với
thế giới bên ngoài, hoặc mới tự rèn luyện những khả năng chẳng có chút cơ
may nào được phép thực hiện. Hoạt động tinh thần chỉ có được động cơ
kích thích đầy đủ nơi một ít người có đầu óc của một thế hệ, khi kết quả
của nó có triển vọng thực hiện cho một số ứng dụng thực tế nào đó. Tuy
nhiên điều này không có nghĩa là toàn thể dân tộc bị thiếu thốn trí tuệ. Các
sinh hoạt làm ăn bình thường nhất định phải được mỗi cá nhân hay gia đình
thực hiện; các hoạt động này sẽ phát huy một số khả năng và trí tuệ nào đó
trong phạm vi hạn hẹp nhất định của các ý tưởng. Có thể sẽ có một giai
tầng chọn lọc gồm các nhà bác học, những người vun trồng khoa học
hướng tới ứng dụng vật chất của nó hay nhằm thú vui theo đuổi công việc.
Sẽ có một hệ thống quan liêu; và những kẻ được huấn luyện cho hệ thống
đó sẽ được dạy cho biết tối thiểu cũng vài châm ngôn thực dụng về chính
quyền và hành chính công cộng. Có thể, và thường là đúng như vậy, sẽ có
một tổ chức có hệ thống của sức mạnh tinh thần ưu tú nhất trong nước về
một phương hướng đặc biệt nào đó (thông thường là quân phiệt) nhằm đề
cao sự vĩ đại của ông vua chuyên chế. Nhưng công chúng rộng rãi sẽ không
có thông tin cũng như sẽ không có hứng thú với mọi chuyện thực hành lớn
lao hơn; hoặc giả họ có biết chút gì về những chuyện này thì lại là biết rất
nông cạn hời hợt, giống như những thợ cơ khí chưa từng cầm dụng cụ trong
tay.
Không phải họ sẽ chỉ bị tổn thương riêng về trí tuệ mà thôi. Các khả
năng đạo đức của họ cũng sẽ bị cằn cỗi. Bất cứ ở đâu mà phạm vi hành
động của con người bị hạn chế một cách nhân tạo thì các cảm xúc của họ
cũng bị thu hẹp lại và còi cọc đi theo cùng tỷ lệ. Hành động là thức ăn nuôi
dưỡng cảm xúc, ngay cả tình cảm gia đình cũng được vun bồi bằng các
