trách nhiệm cần sự im lặng của những kẻ bị trị hơn là cần tới bất cứ tính
tích cực nào, ngoại trừ tính tích cực mà họ khống chế được. Tính dễ quy
phục theo các mệnh lệnh như điều bắt buộc tự nhiên là bài học mà mọi
chính quyền đều cố khắc sâu vào tâm trí những người hoàn toàn không
tham gia chính quyền. Ý muốn của kẻ bề trên và luật pháp như là ý muốn
của kẻ bề trên phải được tuân phục một cách thụ động. Thế nhưng không ai
chịu làm công cụ hay vật liệu đơn thuần trong tay kẻ cầm quyền, nếu họ là
người có ý chí hay tinh thần, hay có một động cơ của hoạt động nội tâm
làm giá đỡ cho các hành vi; bất cứ sự biểu lộ nào của các phẩm chất ấy
đáng lẽ nhận được khích lệ từ các vua chúa chuyên chế thì lại phải xin
chúng hạ cố bỏ qua cho. Ngay cả khi những kẻ cầm quyền vô trách nhiệm
không ý thức đầy đủ được mối hiểm nguy từ tính cách năng động của các
thần dân của chúng để muốn trấn áp tính cách ấy, thì bản thân tư thế đó
cũng đã là sự trấn áp rồi. Sự vô hiệu hóa nỗ lực sẽ kiềm chế nỗ lực ấy, thậm
chí còn hiệu quả hơn cả mọi sự ngăn cản trực diện. Giữa sự khuất phục
theo ý chí của người khác với các phẩm hạnh tự lập và tự quản có một sự
bất tương hợp tự nhiên. Mức độ triệt để này nhiều hay ít tùy thuộc vào sự
bó buộc là quyết liệt hay lơi lỏng. Các nhà cầm quyền khác nhau rất nhiều
về chi tiết khi thực thi việc kiểm soát tự do ý chí của nhân dân, hoặc thay
thế sự kiểm soát ấy bằng việc quản lý công việc của nhân dân thay cho
nhân dân. Nhưng sự khác nhau chỉ là ở mức độ chứ không ở nguyên tắc; và
thường khi các vua chúa chuyên chế tốt lại không câu nệ chút nào trong
việc xiềng xích tự do ý chí của các thần dân. Một bạo chúa xấu, khi đã đảm
bảo được sự chiều theo mọi ý muốn cá nhân của mình, có thể đôi khi còn
muốn bỏ mặc dân chúng; nhưng một vua chuyên chế tốt cứ khăng khăng
muốn làm điều tốt cho dân chúng bằng cách ép họ làm việc theo cách tốt
hơn so với cách họ vẫn biết. Những quy tắc giới hạn mọi ngành công
nghiệp hàng đầu của Pháp trong các quy trình cố định, chính là công trình
của Colbert
Trạng thái của các khả năng ở con người là rất khác nhau, tùy theo con
người cảm nhận thấy bản thân mình có phải chịu hay không phải chịu sự
