Sẽ là chuyện ngớ ngẩn nếu xây dựng các thiết chế thuần túy nhằm
mục tiêu khai thác lợi thế của các khả năng như thế; đặc biệt là những
người có tầm cỡ đó, dù ở vào bất cứ địa vị ưu tú nào, cũng không đòi hỏi
một quyền lực chuyên chế để cho họ có thể sử dụng ảnh hưởng to lớn của
mình, như ba trường hợp trên đã minh chứng. Trường hợp đòi hỏi phải xem
xét nhiều đến các thiết chế là trường hợp không quá bất thường, trong đó
một bộ phận nhỏ nhưng dẫn đầu trong dân chúng, có sự khác biệt về nguồn
gốc xuất thân và văn minh hơn hay có các tính dị thường khác do hoàn
cảnh, là bộ phận hơn hẳn về văn minh và tính cách chung so với các bộ
phận còn lại. Trong các điều kiện như thế, sự cai trị bởi các đại diện của
đám đông quần chúng có khả năng làm cho đám đông mất đi nhiều lợi ích
mà họ có thể thu được từ tầng lớp có trình độ văn minh cao hơn; trong khi
ấy sự cai trị bởi các đại diện của đẳng cấp cao hơn lại có thể làm trầm trọng
thêm sự thoái hóa của đám đông, khiến họ không có hy vọng được đối xử
tử tế, ngoại trừ việc tự làm mất đi một trong những yếu tố quý giá nhất cho
sự tiến bộ trong tương lai. Triển vọng tiến bộ tốt nhất cho một dân tộc có sự
kết hợp như thế là sự có mặt của một quyền uy không bị giới hạn về mặt
hiến pháp hay ít nhất cũng có nhiều quyền hành thực tế hơn, đặt trong tay
một người cầm quyền thuộc tầng lớp ưu tú hơn. Do địa vị của mình nên chỉ
riêng một mình ông ta quan tâm tới việc nâng cao và cải tiến khối quần
chúng, mà ông ta không hề ghen ghét như đối với một kẻ ngang bằng. Nếu
hoàn cảnh may mắn cho phép ông ta có bên cạnh mình một hội đồng đại
diện của tầng lớp đặc quyền, nhưng không phải như những người kiểm tra
mà như những thuộc cấp, những người này, bằng cách can gián và tra vấn,
thỉnh thoảng bộc phát tình cảm và suy nghĩ riêng tư, sẽ giữ cho các thói
quen phản kháng tập thể còn tồn tại, và dần dần theo thời gian có thể được
thừa nhận để mở rộng thành một sự đại diện quốc dân thật sự (thực chất đó
là lịch sử quốc hội nước Anh), khi ấy quốc gia sẽ có các triển vọng thuận
lợi nhất cho sự phát triển tiến bộ và là điều hoàn toàn có thể xảy ra cho một
cộng đồng có hoàn cảnh và thành phần như vậy.
