CHÍNH TRỊ LUẬN (THE POLITICS) - Trang 152

Chương 16

Tới đây, ta còn phải bàn luận về mô hình quân chủ chuyên chính: nhà vua
hành xử theo ý riêng của mình. Cái chế độ được gọi là quân chủ giới hạn,
hay quân chủ theo luật pháp, mà tôi đã trình bày không phải là một mô hình
chính quyền có thể phân biệt rõ ràng, vì các mô hình khác như dân chủ hay
quý tộc đều có thể có một ông tướng nắm quyền đến mãn đời hay một
người nắm quyền tối cao điều hành đất nước, như ở Epidamus và Opus,
nhưng ở Opus thì quyền hành của quan chức này bị giới hạn hơn. Sau đây,
hãy bàn tới chế độ quân chủ tuyệt đối, nhà vua có thể tuỳ tiện thi hành
quyền lực tối thượng trên các công dân trong một nước gồm các công dân
bình đẳng. Một chế độ như vậy, theo quan điểm của một số người, là phản
tự nhiên, bởi vì những kẻ sinh ra bình đẳng với nhau thì phải có quyền và
giá trị như nhau; và cho phép những kẻ không bình đẳng có cùng quyền và
giá trị như những kẻ bình đẳng, hay buộc những người bình đẳng không
được có phần bằng nhau khi dự phần vào việc nước, thì cũng sai lầm và tệ
hại như phát cùng số lương thực và y phục cho những người thể chất khác
nhau. Như thế, để được xem là công chính thì giữa những người bình đẳng
phải có cùng quyền thay nhau cai trị và bị trị. Do đó, ta có luật pháp, vì
[nguyên tắc] thay nhau nắm quyền hàm ý phải có luật pháp. Pháp trị, vì
vậy, thích đáng hơn hơn bất kỳ một cá nhân nào cai trị. Cũng theo nguyên
tắc đó, ngay cả khi trong trường hợp để cho cá nhân cai trị thì tốt hơn, thì
cũng chỉ nên để những người này đóng vai người giám hộ và thi hành luật
pháp. Các chức vụ này, tuy nhiên, không nên để cho một người nắm giữ vì
cũng sẽ vi phạm nguyên tắc bình đẳng. Tuy thế, thực ra cũng có những
trường hợp mà luật pháp không thể quyết định được, nhưng trong trường
hợp như vậy liệu con người có quyết định được không? Ta có thể trả lời
rằng luật pháp đã đào luyện những viên chức luật pháp và uỷ thác cho họ
quyết định theo phán đoán bằng tất cả khả năng của họ những trường hợp
mà luật bỏ sót hay chưa được quyết định. Như thế, những ai chủ trương

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.