Chương 3
Lý do chính tại sao lại có nhiều loại chính quyền khác nhau là vì trong mỗi
nước có nhiều phần tử khác nhau. Đầu tiên ta thấy tất cả mọi nước đều bắt
nguồn từ nhiều gia đình, và trong số đông đảo công dân lại có kẻ giàu
người nghèo, có kẻ trung lưu. Kẻ giàu có phương tiện để vũ trang, còn kẻ
nghèo thì chỉ là kẻ bạch đinh. Trong số những kẻ bình dân, có người làm
nghề nông, có người buôn bán, và có kẻ làm thợ. Còn trong số quý tộc cũng
có sự khác biệt về tiền bạc và tài sản, thí dụ số ngựa mỗi nhà có bao nhiêu
con dùng để xem nhà ai giàu có hơn ai. Vì thế, vào thời cổ, những nước nào
dùng kỵ binh làm sức mạnh, thường theo chế độ quả đầu. Những chế độ
này dùng kỵ binh đánh nhau với những nước láng giềng, chẳng hạn như
dân Eretria và Chalcis, hay dân Magnesia sống dọc theo sông Maender và
các sắc dân khác ở châu Á. Ngoài sự khác biệt về tài sản, còn sự khác biệt
về dòng giống và tài năng cùng những khác biệt khác đã được bàn tới trong
phần thảo luận về chế độ quý tộc cùng những yếu tố cần thiết cho sự tạo
dựng một quốc gia. Trong số những phần tử này, đôi khi tất cả, đôi khi một
số ít quần chúng, đôi khi một số đông quần chúng, được dự phần vào sinh
hoạt chính trị. Như vậy, hiển nhiên rằng phải có nhiều loại chính quyền
khác nhau, vì mỗi nước được tạo thành bởi những phần tử khác nhau. Một
hiến pháp chính là cơ cấu của chính quyền mà tất cả công dân được tham
dự tuỳ theo quyền lực của mỗi giai cấp, chẳng hạn như giai cấp giàu có hay
nghèo khó, hay theo một số nguyên tắc bình đẳng nào đó cho cả hai giai
cấp. Như vậy, ngoài nhiều mô hình chính quyền ra, còn có nhiều hiến pháp
khác nhau tuỳ theo sự khác biệt về giai cấp và nghề nghiệp của dân chúng.
[Tuy nhiên,] có người lập luận rằng, nói chung thì chỉ có hai dạng chính
quyền chính mà thôi - cũng giống như khi ta nói về gió thì chỉ có gió đông
hoặc gió tây, còn những loại khác chỉ là biến thể - đó là dân chủ và quả đầu.
Chế độ quý tộc vẫn thường được coi là quả đầu vì chỉ có một thiểu số ưu tú
