CHÍNH TRỊ LUẬN (THE POLITICS) - Trang 241

quen biết nhau (vì sự quen biết sẽ dẫn đến tin tưởng lẫn nhau). Ngoài ra,
nhà độc tài còn phải buộc tất cả mọi người sống trong thành thị phải xuất
hiện giữa nơi công cộng gần nơi cổng thành. Làm như thế để lúc nào cũng
biết được dân chúng đang làm gì [và tạo nên một ảnh hưởng tâm lý] là nếu
người dân luôn luôn bị đè nén, thì họ sẽ quen nhịn nhục. Nói cách khác,
nhà độc tài nên áp dụng những mưu chước như thế hay những cách thức
của người Ba Tư hay của những quân man rợ khác, vì đó là những phương
thức có cùng tác dụng duy trì chế độ độc tài. Nhà độc tài cũng cần phải biết
mỗi thần dân của mình nói hay làm gì, và phải sử dụng những tên chỉ điểm,
giống như những nữ điệp viên tại Syracuse, hay những kẻ dò la mà nhà độc
tài Hiero thường phái tới những nơi hội họp. Chính vì sự sợ hãi những tên
chỉ điểm mà người dân không dám nói lên những suy nghĩ thực sự của họ,
và nếu họ có nói ra, thì nhà độc tài cũng biết ngay. Một mưu chước nữa của
nhà độc tài là tạo ra mâu thuẫn và nghi ngờ lẫn nhau trong nhân dân, bạn bè
nghi kỵ nhau, quần chúng bất mãn với quý tộc, và những kẻ giàu có cũng
tranh chấp lẫn nhau. Thêm vào đó, nhà độc tài cần phải bần cùng hoá nhân
dân khiến cho dân vì phải lo kiếm sống mà không còn thì giờ âm mưu nổi
loạn nữa. Công trình xây cất Kim tự tháp Ai cập là một thí dụ của của
chính sách này; một thí dụ khác là dâng hiến những của lễ xa hoa cho thần
thánh như nhà độc tài Cypselus đã làm, hay như Peisistratidae cho xây đền
thờ Zeus, hay như Polycrates cho xây những đài tưởng niệm tráng lệ tại
Samos. Những công trình này đều có mục đích làm cho quần chúng nghèo
đi và khiến cho họ không còn thì giờ suy nghĩ việc gì nữa. Còn một phương
thức nữa mà những nhà độc tài thường làm là tăng thêm nhiều mức thuế,
như Dionysus đã làm tại Syracuse là tạo ra một mức thuế mà trong năm
năm, nhân dân phải nộp hết toàn bộ tài sản của họ cho công quỹ. Nhà độc
tài cũng là những kẻ hay gây chiến tranh để khiến cho thần dân bị bận tâm
và luôn luôn cần đến một người lãnh đạo. Trong khi quyền lực của nhà vua
được duy trì nhờ ở những người bạn, ngược lại, nhà độc tài lại ngờ vực
ngay cả những bạn bè của mình, vì họ biết rằng mọi người đều muốn lật đổ
họ, vì chính những người bạn này là những kẻ có đủ lực để tạo ra đảo
chính.