Thrasybulus bị lật đổ sau mười tháng cai trị. Thực ra, các chế độ độc tài
thường chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian ngắn ngủi.
Tôi đã điểm qua hầu hết những nguyên nhân mà những chế độ theo hiến
pháp và quân chủ được duy trì hay bị huỷ diệt.
Trong Cộng Hoà Luận của Plato, Socrates bàn về những sự thay đổi chế độ,
nhưng không được sâu sắc cho lắm, vì ông không nhắc gì đến nguyên nhân
gây ra sự thay đổi có ảnh hưởng đến cái nhà nước đầu tiên, tức là nhà nước
toàn hảo. Ông chỉ nói rằng nguyên nhân của những thay đổi là vì không có
gì trên đời tồn tại vĩnh viễn, và mọi điều đều thay đổi theo một chu kỳ nhất
định; thêm vào đó, nguồn gốc của sự thay đổi này bao gồm trong những
con số “3, 4 và 5” tạo thành một cấp số hài hoà. Socrates cho rằng thiên
nhiên cũng có lúc sản sinh ra những người xấu không thể giáo hoá được, và
về điều này thì ta thấy cũng đúng vì thực sự có những người không thể nào
giáo hoá được để trở thành người tốt. Nhưng ông không giải thích tại sao
đó chỉ là nguyên nhân gây ra thay đổi cho nhà nước hoàn hảo mà không
xảy ra cho mọi mô hình nhà nước khác, hay bất cứ điều gì hiện hữu? Còn
nữa, nếu theo lập luận là thời gian làm thay đổi mọi sự, thì chẳng lẽ những
sự việc không khởi đầu cùng lúc như nhau, phải thay đổi cùng một lúc? Thí
dụ, nếu có vật gì đó được tạo ra trong ngày trước khi chu kỳ thời gian hoàn
tất, thì vật đó có phải thay đổi cùng với những vật được tạo ra trước khi nó
hiện hữu không? Thêm nữa, tại sao mô hình nhà nước hoàn hảo lại phải
chuyển đổi thành mô hình nhà nước Sparta? Chính quyền thường thay đổi
sang mô hình đối nghịch với nó chứ không sang mô hình tương tự. Lập
luận này cũng có thể áp dụng cho những thay đổi mà Socrates nhắc tới, như
chế độ Sparta chuyển sang quả đầu, rồi từ quả đầu chuyển sang dân chủ, rồi
từ dân chủ sang chế độ độc tài. Nhưng thực ra những sự thay đổi chính thể
lại theo chiều hướng ngược lại; chế độ dân chủ dễ bị thay đổi thành quả đầu
hơn là thành quân chủ. Ngoài ra, Socrates không hề bàn tới việc chế độ độc
tài có dễ bị thay đổi hay không, và nếu có thì nguyên nhân là gì và thay đổi
sang mô hình nào. Lý do là vì ông không giải thích được. Theo lập luận của
