QUYỂN VIII. CHƯƠNG TRÌNH
HUẤN LUYỆN THANH THIẾU
NIÊN
CHƯƠNG 1
Ai cũng phải đồng ý là nhà lập pháp nên đặt mối quan tâm hàng đầu vào
việc giáo dục tuổi trẻ, bởi vì bỏ bê việc giáo dục sẽ gây ra nguy hại cho cơ
cấu chính trị và hiến pháp của một nước. Người công dân phải được giáo
dục cho phù hợp với mô hình chính quyền mà họ sinh sống. Mỗi một chính
quyền đều có một đặc tính, qua đó, chính quyền được tạo ra và duy trì: đặc
tính dân chủ tạo ra chế độ dân chủ; đặc tính quả đầu tạo ra chế độ quả đầu;
và theo thông lệ, đặc tính nào tốt hơn sẽ tạo ra chế độ tốt hơn.
Chưa hết, vì việc rèn luyện bất kỳ một năng khiếu hay nghệ thuật nào cũng
đòi hỏi phải qua một giai đoạn tập dượt thành thói quen, việc giáo huấn đức
hạnh cũng phải như vậy. Và vì cả nước chỉ có một mục đích tối hậu, bởi
thế, chỉ nên có một sự giáo dục đồng nhất cho tất cả mọi người, và sự giáo
dục này phải là nền giáo dục công lập do nhà nước ấn định, chứ không phải
như hiện nay, việc dạy dỗ do tư nhân tự lo liệu lấy cho con em của họ,
muốn dạy môn gì tuỳ thích. Việc huấn luyện nhắm đến những điều mang
lại lợi ích chung cho mọi người, thì cũng phải đồng nhất cho tất cả. Ta
không thể cho rằng, mỗi một công dân là một thực thể của riêng họ; vì tất
cả đều là con dân của một nước, nên mỗi người là một phần tử của đất
nước. Sự quan tâm đến từng phần tử, do đó, không thể tách khỏi sự quan
tâm đến cả tập thể đất nước. Trong lãnh vực này và một số lãnh vực khác,
người Sparta xứng đáng được ca tụng, vì họ đã tốn rất nhiều công sức dạy
