Lời giới thiệu
BỐI CẢNH LỊCH SỬ
Khoảng 4000 năm trước, ở châu Âu chỉ có những giống dân du mục. Từ
sông Danube, một giống dân du mục tiến dần về phương nam để tìm những
đồng cỏ xanh tốt hơn và dừng chân ở bán đảo Greece. Họ lấy tên thuỷ tổ
của họ là Hellene để làm tên gọi. Người Trung Hoa sau này phiên âm
Hellene thành Hy Lạp, và ta cũng quen theo lối gọi này. Ngày nay, Hy Lạp
dùng địa danh để đặt tên nước của họ: Greece. Tên chính thức là Cộng hoà
Hellenic.
Thời cổ, Hy Lạp không phải là một nước thống nhất như ngày nay mà gồm
nhiều thành phố được tổ chức như những quốc gia gọi là thị-quốc; mỗi thị-
quốc độc lập với nhau và có cách tổ chức chính trị khác nhau. Các
thị-quốc nổi tiếng gồm có Athens, Thebes, và Sparta. Tuy cùng một chủng
tộc nhưng dân thị-quốc này lại coi dân
thị-quốc khác như thù địch và chém giết lẫn nhau. Sparta và
Athens là hai thái cực. Dân Sparta được huấn luyện để sống khắc kỷ từ nhỏ,
một đời sống giản dị và cực kỳ trọng võ. Trái lại, dân Athens sống xa hoa,
theo công nghệ và yêu chuộng thương mại. Về chính trị, các thị-quốc Hy
Lạp đều theo quân chủ. Sau khi vua Alcmaeon băng hà vào năm 753 trước
Thiên Chúa giáng sinh (TCN), Athens được tổ chức theo dân chủ nghị
viện: công dân được quyền bầu nghị viên, nhưng chức vụ thẩm phán vẫn
dành cho quý tộc. Đến thế kỷ thứ 5 (TCN), Athens hoàn toàn theo thể chế
dân chủ trực tiếp. Mọi công dân đều trực tiếp tham gia việc nước: nghị
luận, bàn cãi, bầu bán, biểu quyết, v.v... Do đó, Athens được coi là nơi có
chế độ dân chủ đầu tiên, nơi mà mọi người dân đều được tham gia chính
sự. Tuy nhiên, đây cũng là nhược điểm, vì “quyết định của chính phủ
thường chậm trễ, dân chúng quen thói bàn bạc, cãi cọ nhau, mồm mép giỏi
