hữu, cộng sản], chứ không phải bằng triết học hay phong tục hay luật pháp,
như luật pháp hiện hành tại Sparta và Crete ấn định là tài sản riêng được
trích ra để nấu ăn chung.
Hãy nhớ rằng ta không nên xem thường kinh nghiệm của các đời trước; trải
qua bao năm tháng, những điều này, nếu thực sự tốt đẹp, thì người ta phải
biết rồi. Vì hầu như mọi điều đã được con người khám phá ra, tuy là đôi khi
chưa được hệ thống hoá, hay là người ta đã biết rồi, nhưng chưa sử dụng
được.
Nếu ta có thể thấy được tận mắt tiến trình xây dựng một cơ cấu chính trị
như Socrates đề nghị, có lẽ vấn đề này sẽ được làm sáng tỏ thêm. Vì nhà
lập pháp hoàn toàn không thể tạo nên một quốc gia mà không phân phối và
chia cư dân của mình thành những giai cấp theo dòng họ hoặc bộ tộc, hay
hội đoàn cùng ăn chung với nhau. Nhưng điều luật này lại cấm không cho
giai cấp cầm quyền làm ruộng, một sự ngăn cấm mà người Sparta đã thử
thực hiện rồi.
Nhưng thực ra, Socrates đã không nói cũng như khó mà quyết định vai trò
của thành phần nào trong cộng đồng là vai trò chủ chốt. Những công dân
không thuộc giai cấp lãnh đạo là thành phần đa số, và ngay cả trong đa số
này [một số vấn đề then chốt] vẫn chưa xác định được: Liệu nông dân cũng
phải có tài sản chung hay là mỗi người có tài sản riêng của mình? Liệu vợ
và con họ là của chung hay của riêng? Nếu, giống như giới lãnh đạo, họ
cùng có chung mọi tài sản, thì họ có khác gì giới lãnh đạo đâu và sẽ được
lợi gì khi phải chịu sự lãnh đạo này? Hay là dựa trên nguyên tắc nào mà họ
phải chịu sự cai trị của giới lãnh đạo, trừ phi giới này sử dụng chính sách
khôn khéo của dân đảo Crete: nô lệ cũng được hưởng mọi quyền lợi như
chủ nhân, ngoại trừ quyền được học tập thể dục và quyền mang vũ khí.Mặt
khác, nếu, những giai cấp thấp, về phương diện tài sản và hôn nhân cũng sở
hữu riêng như dân chúng các nước khác, thì đất nước sẽ được tổ chức theo
mô hình nào? Chẳng phải là sẽ có hai nước trong một quốc gia và mỗi nước
