không nói gì về điểm này, nhưng ta nên nhớ rằng tài nguyên dồi dào là một
lợi điểm. Tài nguyên của một nước nên ở mức mà các nước mạnh lân bang
phải cảm thấy là lý do gây chiến với ta hòng chiếm đoạt của cải dư thừa
của ta không đủ sức thuyết phục bằng gây chiến khi nước đó có tài nguyên
kém hơn. Lịch sử đã có trường hợp minh chứng cho lập luận này. Khi vua
Autophradates của xứ Ba Tư chuẩn bị bao vây thành Artenus, thì vua của
Artenus là Eubulus nói với Autophradates nên nghĩ lại xem cuộc vây thành
như vậy sẽ kéo dài bao lâu và tốn kém như thế nào. Eubulus nói thêm, “Ta
sẵn sàng dâng thành ngay lập tức nếu bệ hạ trả một giá tương đương với
phí tổn chiến tranh.” Những lời này khiến Autophradates nghĩ lại và bỏ ý
định bao vây thành Artenus.
Sự bình đẳng hoá tài sản là một trong những điều giúp cho công dân khỏi
tranh cạnh và gây gổ với nhau, nhưng lợi ích về điểm này thì cũng chẳng
được là bao. Những nhà quý tộc sẽ bất mãn vì họ nghĩ là họ xứng đáng
được hưởng nhiều hơn sự bình đẳng về tài sản. Ta cũng thường thấy đây là
điều gây ra loạn lạc và cách mạng. Và lòng tham của con người thì không
thể thoả mãn được. Có lúc hai đồng tiền obol cũng đủ trả công, nhưng khi
người ta quen dần với số tiền này, người ta lại muốn được hơn như thế và
không biết khi nào là đủ. Bản chất của lòng ham muốn là vô hạn và phần
lớn người ta sống chỉ để thoả mãn những ham muốn này. Sự khởi đầu của
cải cách chính trị không phải là bình đẳng hoá tài sản mà là huấn luyện để
phần hướng thượng của bản chất con người được nâng cao khỏi những ham
muốn, và phần hướng hạ không còn khả năng để chiều theo dục vọng.
Ngoài ra, chính sách bình đẳng hoá của Phaleas cũng không được hoàn
hảo, vì ông chỉ bình đẳng hoá đất đai, trong khi đó người ta có thể trở nên
giàu có nhờ vào nô lệ, gia súc và tiền bạc, và còn vào vô số những động sản
khác. Như thế hoặc là những thứ này cũng phải được bình đẳng hoá, hoặc
là phải ấn định một giới hạn nào đó, hoặc là cứ để như vậy. Chính sách của
Phaleas cũng cho thấy rõ ràng là chỉ áp dụng cho một nước nhỏ, vì như ông
đề nghị, thành phần thợ được coi là công bộc chứ không phải là một bộ
phận tạo nên công dân của đất nước. Nhưng nếu có một đạo luật quy định
