Chương 11
Người Carthage cũng được xem là có một mô hình chính trị tuyệt hảo, khác
hẳn các nước khác về nhiều phương diện, dù trên vài phương diện lại rất
giống
Sparta. Thực ra, cả ba nước - Sparta, Crete và Carthage - đều gần giống
nhau về cơ cấu chính trị, và rất khác biệt với các nước khác. Rất nhiều định
chế của Carthage được xem là tuyệt hảo. Điều này được chứng minh bởi sự
kiện là thường dân Carthage luôn trung thành với hiến pháp và người
Carthage chưa bao giờ có cuộc nổi loạn đáng kể nào, và chưa hề bị cai trị
bởi một bạo chúa.
Trong những điểm giống nhau giữa hiến pháp Carthage và Sparta có những
điểm sau đây: bữa ăn chung tương tự như của Sparta, quan chức gồm 104
người tương tự như Giám sát viên của Sparta, nhưng khác ở chỗ giám sát
viên của Sparta được lựa chọn theo bốc thăm, ai trúng thì được, còn
Carthage lựa chọn quan chức theo tài năng, và đây là một sự cải thiện.
Carthage cũng có vua và hội đồng trưởng lão tương tự như vua và hội đồng
trưởng lão của Sparta. Nhưng vua của Garthage không giống như vua của
Sparta, không theo cha truyền con nối trong một dòng họ; vua Carthage có
thể được bầu ra từ bất kỳ gia đình nào nổi trội trong giai đoạn đó và theo tài
năng chứ không theo tuổi tác - sự kiện này hay hơn Sparta rất nhiều. Vua
chúa là những người nắm giữ quyền lực lớn lao, và vì thế, nếu họ là những
kẻ chẳng ra gì, thì sẽ gây ra hoạ hoạn nhiều hơn lợi ích cho dân chúng, như
đã xảy ra tại Sparta.
Phần lớn những khuyết điểm hay xa rời các nguyên tắc xây dựng một nhà
nước toàn hảo mà hiến pháp Carthage mắc phải, cũng là những điều đã xảy
ra cho các mô hình chính quyền ta đã bàn tới. Nhưng đối với Carthage, điều
đáng nói là dù hiến pháp được xây dựng theo hình thức quý tộc, nhưng khi
