thường hay lặp lại và cực kỳ khó khăn, nhưng lại hân hoan té khỏi mớ bài tập ấy
để chơi những trò chơi... vốn cũng lặp lại và khó khăn chẳng kém? Tại sao trò
điền ô chữ thì vui, trong khi việc điền ô khai thuế thì trời ơi là mệt mỏi? Chính
xác thì điều gì khiến cho một số thứ trông giống như một trò chơi chứ không phải
như một thứ của nợ chán ghét phiền phức?
Chúng ta ai cũng từng trải qua thứ gì đó trắc trở rồi cảm thấy thật chán nản
và bức bối. Nhưng thỉnh thoảng chúng ta cũng thấy tò mò bởi một vấn đề, CỐ
tìm mọi cách giải quyết nó, và rồi "sự khó chịu" đó trở thành niềm vui. Như thể
thám tử đang giải đáp một bí mật vậy.
Giống như quan điểm chỉ trích của Tyler Cowen, rằng những câu chuyện cá
nhân đã thanh lọc mớ hỗn tạp trong cuộc sống, trò chơi chỉ đơn thuần là một bộ
khung được áp lên một tập hợp các hoạt động. Với cấu trúc như vậy, những thứ
trông chán òm trên bề mặt có thể trở nên cực kỳ vui thú và bổ ích — thậm chí là
gây nghiện.
Vậy chỉ cần thêm vài thành tố là có thể biến việc khai báo thuế trở thành
một trải nghiệm vui vẻ. Một trong số đó là "tái nhận thức," một cách nói có vẻ
ngầu lòi cho việc "kể cho bản thân một câu chuyện khác về những gì đang diễn
ra." Bạn có biết chuyện mấy đứa trẻ không chịu ăn đột nhiên mở miệng ra khi cái
muỗng hóa thành một chiếc máy bay không? Vâng, người lớn chúng ta cũng
không khác gì mấy so với tụi nhỏ đâu. (Xin lỗi trước.)
Chúng ta có lẽ đều nghe qua thí nghiệm kẹo dẻo của Walter Mischel nhưng
thường là khi nói về sức mạnh ý chí. (Tóm tắt nhanh: Bọn trẻ được hứa cho 2
viên kẹo dẻo nếu chịu đựng được và không ăn trước 1 viên. Những trẻ chịu đựng
được, tức là có sức mạnh ý chí mạnh mẽ, trở nên thành công hơn hẳn trong cuộc
sống về sau.) Nhưng một yếu tố thú vị khác của thí nghiệm đó chính là cách
những đứa trẻ đó tránh được cơn cám dỗ. Hầu hết không ngồi yên, nghiến răng,
và thể hiện siêu năng lực ý chí. Bọn trẻ thật sự tham gia vào quá trình tái nhận
thức. Chúng nhìn vào tình thế đó qua một lăng kính khác, hoặc xem nó như một
trò chơi. Mischel giải thích: "Khi bọn trẻ biến kẹo dẻo thành những đám mây
phồng bồng bềnh chứ không xem đó là những viên kẹo ngon lành nữa, tôi đã thấy
bọn trẻ ngồi yên trên ghế với đống kẹo và cái chuông trước mặt cho đến khi tôi
và sinh viên trong nhóm nghiên cứu của mình không thể chịu đựng được nữa."
Bằng việc nhận thức lại và kể cho bản thân một câu chuyện khác về những
gì đang diễn ra, chúng ta có thể phá hủy toàn bộ kết cấu sức mạnh ý chí. Vài
