- Các bạn làm gì ở đây, với tay không? Hãy trở về nhà, cầm lấy
vũ khí!
Một trong số những thanh niên lấy từ túi áo ra khẩu súng ngắn.
Các xe cảnh sát đỗ cách đó năm mươi mét. Phản ứng của Stokely:
- Không! Tôi không muốn mất đi dù chỉ một giọt máu da đen!
Tôi cho cái tình tiết này là tối quan trọng nếu ta muốn hiểu lối
bạo lực bằng lời nói kỳ lạ của những chiến sĩ trí thức đấu tranh. Tôi đã
từng nghe họ, tôi không nhớ bao nhiêu lần, trong nhà tôi ở Paris, nói
với tôi rằng thế giới sẽ còn chưa được cứu vãn một khi nó chưa được
quét sạch hết những “con quỷ trắng”. Thực ra, ở đây có nhiều yếu tố
tâm lý nhất thiết phải lường tính trước khi để mình sa vào cái dễ dãi
của một mối hận thù trả đũa.
Mấy “lời kêu gọi giết chóc” của những Rap Brown, Cleaver,
Hillard và những “kẻ xúc tác” khác như LeRoi Jones
, tác động như
những van xả hơi, qua đó giải phóng bớt đi tình trạng quá tải oán hận
của mười bảy triệu người bị bỏ quên. Một trong những kết quả đạt
được của lối bạo lực bằng lời nói là nó làm tiêu hao bớt đi cái nhu cầu
bạo lực vật chất, và cùng lúc đem lại cho lớp trẻ niềm kiêu hãnh đến
từ những ý định mà mười hay mười lăm năm trước đó chưa thể tưởng
tượng được. Tôi cho rằng, không hề gây ra những cuộc tắm máu - nào
thấy đâu? -, những lời kêu gọi đốt nhà của các lãnh tụ các khu ổ chuột
có lẽ đã giúp tránh được điều xấu nhất.
Mãnh lực của lời nói mạnh đến mức dám nói ra cũng là đủ rồi -
và nó giải phóng... Điều người ta gọi là “thuật hùng biện của các khu ổ
chuột” là một nhu cầu dám.
Ở đây có lẩn một dấu vết của châu Phi.
Các bạn châu Phi của tôi là những người đầu tiên nhìn nhận ràng,
ở lục địa đen, nói thường thay cho làm, lời nói thay thế hành động,
việc ưa thích các cuộc bàn cãi, ngôn từ đôi lúc còn mạnh hơn cả ý
thích thực hiện. Nhưng trong trường hợp những người da đen Mỹ,
