CHỐNG DUHRING - Trang 14

chuyển hoá từ động năng (từ cái gọi là lực cơ học) thành điện, nhiệt, thế
năng, v.v., cũng như khi chuyển hoá ngược lại, - ý kiến ấy, từ nay không
còn cần phải tuyên truyền như một điều mới mẻ nữa; nó đã thành cơ sở đã
giành được một cách dứt khoát cho sự nghiên cứu - giờ đây có một nội
dung phong phú hơn nhiều về bản thân quá trình chuyển hoá, về cái quá
trình cơ bản vĩ đại mà việc nhận thức nó bao quát toàn bộ nhận thức về tự
nhiên. Và từ khi việc nghiên cứu sinh vật học được tiến hành dưới ánh sáng
của thuyết tiến hoá thì trong lĩnh vực giới hữu cơ, những tuyến ranh giới
cứng nhắc của việc phân loại đã lần lượt nối tiếp nhau biến mất; những
khâu trung gian hầu như không thể phân loại được mỗi ngày một nhiều
thêm, một sự nghên cứu chính xác hơn đang ném những cơ thể từ loại này
sang loại khác, và những dấu hiệu phân biệt hầu như đã trở thành những tín
điều thì nay lại mất hết giá trị tuyệt đối của chúng; ngày nay, chúng ta đã
biết rằng có những loài có vú đẻ trứng và nếu tin tức mà đúng thì có cả
những con chim đi bốn chân nữa[9]. Nếu trước đây nhiều năm, do sự phát
hiện ra tế bào, Virchow đã buộc phải phân giải - điều này có tính chất tiến
bộ hơn là có tính chất khoa học tự nhiên và biện chứng - sự thống nhất của
cá thể động vật thành một liên bang của các quốc gia tế bào[10], thì ngày
nay, khái niệm về cá thể động vật (và do đó, cả cá thể con người nữa) đã trở
nên phức tạp hơn nhiều, do phát hiện ra những bạch huyết cầu di chuyển
giống như những a-míp trong cơ thể các động vật cao cấp. Nhưng chính
những sự đối lập hoàn toàn đó trước kia được coi là không thể điều hoà
được và không thể giải quyết được, chính những đường phân ranh giới và
những dấu hiệu phân biệt các loài được quy định một cách vũ đoán đó đã
làm cho khoa học tự nhiên lý thuyết hiện đại mang tính chất hạn chế và
siêu hình. Nhận thức cho rừng trong giới tự nhiên, cố nhiên là có những sự
đối lập và khác biệt ấy, nhưng chỉ có với một ý nghĩa tương đối mà thôi,
rằng trái lại, tính bất động tưởng tượng và giá trị tuyệt đối của chúng là do
sự suy nghĩ của chúng ta đưa vào giới tự nhiên mà thôi - nhận thức đó là
thực chất quan niệm biện chứng về giới tự nhiên. Người ta có thể đạt đến
quan niệm biện chứng do đó những sự kiện thực tế đang tích luỹ lại của
khoa học tự nhiên bắt buộc; nhưng người ta có thể đạt tới nó một cách dễ