CHỐNG DUHRING - Trang 144

hợp không thể có được của tư tưởng, mà trở thành một lực lượng có thực.
Sự tồn tại hiện thực của cái vô lý là tín điều thứ nhất của sự thống nhất kiểu
Hegel giữa lôgich và phi lôgich... Càng mâu thuẫn thì càng có tính chất
chân lý, hay nói cách khác, càng vô lý thì càng đáng tin; câu châm ngôn
này - hoàn toàn chẳng phải là một phát sinh gì mới mẻ, mà là mượn ở thần
học về Khải thị và ở chủ nghĩa thần bí - chính là biểu hiện trần truồng của
cái nguyên lý gọi là biện chứng".
Nội dung tư tưởng của hai đoạn trích dẫn trên đây, quy lại là luận điểm cho
rằng mâu thuẫn = vô nghĩa, và do đó, nó không thể có trong thế giới hiện
thực được. Đối với những người có lý trí khá lành mạnh thì luận điểm đó
có thể rất dĩ nhiên như luận điểm nói rằng thẳng không thể là cong, và cong
không thể là thẳng. Nhưng phép tính vi phân, bất chấp tất cả những lời
phản đối của lý trí lành mạnh của con người, trong những điều kiện nhất
định lại coi thẳng và cong là như nhau, và nhờ đó mà đã đạt được những
thành tựu mà lý trí lành mạnh của con người, ngoan cố coi sự đồng nhất
giữa thẳng và cong là phi lý, không bao giờ đạt được. Và xét theo cái vai
trò to lớn mà cái gọi là biện chứng về mâu thuẫn đã đóng trong triết học từ
thời những người Hy lạp cổ đại cho đến ngày nay, thì thiết tưởng ngay một
đối thủ cừ khôi hơn ông Đuy-rinh cũng sẽ có nhiệm vụ đưa những lẽ khác
hơn là chỉ dựa vào một lời quyết đoán suông và nhiều lời thoá mạ, khi
chống lại phép biện chứng.
Chừng nào chúng ta xem xét các sự vật như là tĩnh và không có sinh khí,
mỗi cái đều tách riêng, cái này bên cạnh cái kia và cái này nối tiếp cái kia,
thì chắc chắn là chúng ta không gặp phải một mâu thuẫn nào trong các sự
vật ấy cả. Ở đây chúng ta tìm thấy một số những thuộc tính nhất định, mỗi
phần có tính chất giống nhau, một phần lại khác nhau, thậm chí mâu thuẫn
với nhau nữa, nhưng trong trường hợp này, các thuộc tính đó lại phân chia
ra cho những sự vật khác nhau và như thế là chúng không chứa đựng một
mâu thuẫn nào. Trong giới hạn của sự xem xét thuộc loại này thì chúng ta
cũng giải quyết được bằng phương pháp tư duy thông thường, phương pháp
siêu hình. Nhưng tình hình sẽ khác hẳn khi chúng ta xem xét các sự vật
trong sự vận động của chúng, trong sự sống trong sự biến đổi, sự tác dộng