CHỐNG DUHRING - Trang 148

cùng).
Vả lại, đây cũng không phải là lần đầu tiên mà những tác phẩm của ông
Đuy-rinh đã chứng tỏ cho chúng ta thấy rằng chúng thuộc về những "sự
vật" trong đó, "mâu thuẫn tồn tại một cách khách quan, và có thể nói là bộc
lộ ra bằng xương bằng thịt". Điều đó không hề ngăn cản ông ta nói tiếp tục
với một giọng đắc thắng:
"Tuy vậy cần hy vọng rằng phép lôgich lành mạnh sẽ chiến thắng được bức
biếm hoạ về nó... Cái vẻ quan trọng và cái đồ cũ bí ẩn bỏ đi của phép biện
chứng sẽ không quyến rũ được bất cứ một ai còn chút ít lý trí lành mạnh,
khiến họ phải sa vào... những lối nghĩ và lối viết kỳ quái ấy. Cùng với sự
tiêu vong của những tàn tích cuối cùng của những sự ngu ngốc biện chứng,
cái thủ đoạn bịp bợm ấy... sẽ mất... ảnh hưởng lừa dối của nó và sẽ không ai
còn tin rằng cần phải lao tâm khổ tứ để đi tìm một anh minh sâu sắc ở nơi
mà hạt nhân của những sự vật rối ắm ấy, sau khi đã gột sạch rồi, thì nhiều
lắm cũng chỉ để lộ ra có những yếu tố lý luận thông thường, nếu không
phải chỉ là những khuôn sáo cũ rích... Hoàn toàn không thể nào thuật lại
những sự lắt léo" (của Mác) "xây dựng trên những quy tắc của học thuyết
Logos mà lại không làm mất danh dự của phép lôgich lành mạnh". Phương
pháp của Mác là ở chỗ "thực hiện những phép mầu biện chứng cho các tín
đồ của mình" v.v...
Ở đây, chúng ta còn chưa đụng chạm gì đến tính chất đúng đắn hay không
đúng đắn của các kết quả kinh tế của những công trình nghiên cứu của
Mác, mà chỉ mới đụng chạm đến phương pháp biện chứng do Mác áp dụng.
Nhưng có một điều chắc chắn là : mãi đến bây giờ, nhờ có ông Đuy-rinh,
phần đông những người đọc bộ "tư bản" mới biết được thực ra mình đã đọc
cái gì. Và trong số đó, có cả bản thân ông Đuy-rinh là người năm 1867
("erganzungs - blatter", t. III. quyển 3) còn có thể trình bày một cách tương
đối hợp lý - đối với một nhà tư tưởng như cỡ ông ta - nội dung cuốn sách
của Mác mà không cần thấy buộc phải chuyển tiến trình tư tưởng của Mác
thành ngôn ngữ kiểu Đuy-rinh trước đã, - một điều mà hiện nay ông ta
tuyên bố là nhất thiết phải làm. Nếu như ngay hồi bấy giờ ông ta cũng đã
sai lầm khi cho rằng phép biện chứng của Mác với phép biện chứng của