CHỐNG DUHRING - Trang 150

khả năng nào khác hơn là đưa ra, cũng với một lối văn cao nhã và tổng
quát, những lời khẳng định vô căn cứ, tuôn ra những câu nói chung chung
và rút cục cũng lại lớn tiếng đả kích ông Đuy-rinh - tóm lại, như người ta
vẫn nói, là lấy gậy ông Đuy-rinh đập lại lưng ông Đuy-rinh, một việc làm
mà chẳng ai ưa gì. Vì thế cho nên chúng ta phải biết ơn ông Đuy-rinh đã lìa
bỏ - dưới hình thức ngoại lệ - lối văn cao nhã và tôn quý để cung cấp cho
chúng ta ít nhất hai thí dụ về cái học thuyết đáng lên án của Mác về Logos.
"Còn có gì khôi hài hơn là viện đến cái quan niệm mù mịt và mơ hồ của
Hegel cho rằng lượng biến thành chất, chẳng hạn, do đó một khoản ứng
trước nếu đạt đến một giới hạn nhất định thì sẽ trở thành tư bản, chỉ nhờ sự
tăng thêm đơn giản về lượng như vậy".
Dĩ nhiên, dưới sự trình bày đã được ông Đuy-rinh "gạn lọc" đi, ý kiến đó có
vẻ khá kỳ quặc. Vậy ta hãy xem xem nó nhơ thế nào trong nguyên bản của
Mác. Ở trang 313 ("tư bản", in lần thứ hai) từ những sự nghiên cứu trước
đó về tư bản bất biến, tư bản khả biến và giá trị thặng dư, Mác rút ra kết
luận nói rằng "không phải bất cứ một số tiền nào hay một số giá trị nào
cũng đều có thể biến thành tư bản, không thể có sự chuyển biến như thế
được nếu trong tay kẻ muốn leo lên địa vị nhà tư bản, không có một món
tiền hay một số giá trị trao đổi tối thiểu nào đó"[42]. Để làm ví dụ, Mác giả
định rằng một công nhân trong một ngành công nghiệp nào đó mỗi ngày
làm 8 giờ cho bản thân mình, tức là để sản xuất ra giá trị của tiền công của
mình, và 4 giờ sau đó làm cho nhà tư bản để sản xuất ra số giá trị thặng dư
sẽ rơi trước hết vào túi của nhà tư bản. Như vậy là kẻ nào muốn hàng ngày
thu được một số giá trị thặng dư cho phép người đó sống không kém hơn
một công nhân của mình thì kẻ đó phải có một số giá trị cho phép người đó
cung cấp nguyên liệu, tư liệu lao động và tiền công cho hai công nhân. Và
vì nền sản xuất tư bản chủ nghĩa không phải chỉ nhằm mục đích là duy trì
đời sống, mà là làm tăng thêm của cải, cho nên cái anh chàng của chúng ta
có hai người công nhân vẫn chưa phải là một nhà tư bản. Muốn sống tốt
hơn gấp đôi người công nhân bình thường và biến trở lại một nửa số giá trị
thặng dư đã sản xuất ra thành tư bản, thì người đó phải có khả năng thuê
tám công nhân, nghĩa là phải có một số giá trị bằng bốn lần số giá trị nói