CHỐNG DUHRING - Trang 161

phương thức sản xuất đã thịnh vượng lên cùng với độc quyền đó và dưới
độc quyền đó. Sự tập trung tư liệu sản xuất và xã hội hoá lao động đạt đến
cái điểm mà chúng không còn thích hợp với cái vỏ tư bản chủ nghĩa của
chúng nữa. Cái vỏ đó vỡ tung ra. Giờ tận số của chế độ tư hữu tư bản chủ
nghĩa đã điểm. Những kẻ đi tước đoạt bị tước đoạt". [48]
Và bây giờ, tôi xin hỏi bạn đọc: đâu là những sự lắt léo cầu kỳ biện chứng
và những tư tưởng rối rắm, đâu là cái quan niệm rối rắm và lệch lạc, do đó
rốt cuộc tất cả chỉ là một, đâu là những phép màu biện chứng cho các tín
đồ, đâu là cái đồ cũ bí ẩn bỏ đi của phép biện chứng và những sự lắt léo xây
dựng trên những quy tắc của học thuyết Logos của Hegel, mà nếu không có
thì theo ý ông Đuy-rinh, Mác không thể nào xây dựng sự trình bày của
mình được ? Mác chỉ chứng minh về mặt lịch sử, và ở đây ông tóm tắt một
cách ngắn gọn rằng: cũng giống như trước kia nền sản xuất nhỏ, do sự phát
triển của bản thân nó, nhất thiết đã đẻ ra những điều kiện để thủ tiêu nó, tức
là những điều kiện để tước đoạt những người tư hữu nhỏ, thì ngày nay cũng
thế, phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa cũng đã tự nó tạo ra những điều
kiện vật chất nhất định sẽ làm cho nó phải tiêu vong. Quá trình đó là một
quá trình lịch sử, và nếu như đồng thời nó cũng là một quá trình biện chứng
thì đó không phải là lỗi tại Mác, mặc dầu điều đó có khó chịu mấy đối với
ông Đuy-rinh chăng nữa cũng vậy.
Chỉ giờ đây, sau khi đã trình bày xong sự chứng minh của mình về mặt
kinh tế và về mặt lịch sử, Mác mới nói tiếp:
"Phương thức chiếm hữu tư bản chủ nghĩa do phương thức sản xuất tư bản
chủ nghĩa đẻ ra và do đó cả chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa nữa, là sự phủ
định đầu tiên đối với chế độ tư hữu cá nhân dựa trên lao động của bản thân.
Nhưng nếu sản xuất tư bản chủ nghĩa là đẻ ra sự phủ định bản thân nó, với
tính tất yếu của một quá trình tự nhiên. Đó là sự phủ định cái phủ định",
v.v.. (xem đoạn trích dẫn ở trên)[49].
Như vậy, khi gọi quá trình đó là sự phủ định cái phủ định, Mác không có ý
định muốn lấy điều đó để chứng minh tính tất yếu lịch sử của nó. Trái lại:
chỉ sau khi đã lấy lịch sử để chứng minh rằng, trên thực tế, quá trình đó một
phần đã diễn ra rồi, và một phần còn sẽ phải diễn ra nữa, thì Mác mới vạch