CHỐNG DUHRING - Trang 217

phát nhất của sự phân công lao động đó chính là chế độ nô lệ. Với những
tiền đề lịch sử của thế giới cổ đại, đặc biệt là của thế giới Hy-lạp, thì bước
tiến triển đến một xã hội dựa trên những sự đối lập giai cấp chỉ có thể thực
hiện được dưới hình thức chế độ nô lệ. Ngay cả đối với những người nô lệ,
điều đó cũng là một bước tiến ; những tù binh, đa số nô lệ là tuyển trong
đám tù binh ấy, giờ đây ít nhất cũng giữ được sinh mạng của họ, chứ không
bị người ta giết chết như trước kia, hoặc trước đó nữa, thậm chí còn bị
người ta đem thui đi và ăn thịt.
Nhân tiện, cũng xin nói thêm rằng tất cả những mâu thuẫn lịch sử từ trước
đến nay giữa các giai cấp bóc lột và các giai cấp bị bóc lột, giữa các giai
cấp thống trị và các giai cấp bị trị, đều được giải thích bởi chính ngay cái
năng suất lao động tương đối chưa phát triển đó của loài người. Chừng nào
mà dân cư thật sự làm việc còn bị thu hút vào lao động cần thiết của mình
đến mức không còn thì giờ để chăm lo các công việc chung của xã hội nữa,
như việc lãnh đạo lao động, công việc nhà nước, hoạt động tư pháp, nghệ
thuật, khoa học.v.v thì chừng đó bao giờ cũng cần phải có một giai cấp đặc
biệt, thoát ly lao động thật sự, để có thể chuyên về các công việc đó; đồng
thì vì lợi ích riêng của mình gia cấp này cũng không bao giờ bỏ lỡ cơ hội để
trút một gánh nặng lao động ngày càng lớn vào vai quần chúng lao động.
Chỉ có sự phát triển to lớn của các lực lượng sản xuất do nền đại công
nghiệp đem lại, mới cho phép người ta phân phối lao động cho tất cả mọi
thành viên trong xã hội, không trừ một người nào, và do đó, giới hạn được
thời gian lao động của mỗi người để cho tất cả đều còn có đủ thì giờ rỗi để
tham gia công việc chung của xã hội, về lý luận chúng như về thực tiễn. Do
đó, chỉ có giờ đây về mọi giai cấp thống trị và bóc lột mới trở thành thừa,
thậm chí còn trở thành một chướng ngại đối với sự phát triển xã hội, và có
giờ đây giai cấp đó mới sẽ bị tiêu diệt thẳng tay, dù cho nó có nắm được
một "bạo lực trực tiếp" như thế nào chăng nữa.
Vậy nếu ông Đuy-ring tỏ vẻ khinh bỉ nền văn minh Hy-lạp vì nền văn minh
này dựa trên chế độ nô lệ, thì ông ta cũng có quyền như thế để trách cứ
người Hy-lạp là đã không có máy hơi nước và điện tín. Và nếu ông ta
khẳng định rằng chế độ nô lệ làm thuê hiện đại của chúng ta chỉ là một di