CHỐNG DUHRING - Trang 241

bị tiêu vong". Bây giờ chúng ta hãy đem những "chân lý lô-gich sâu sắc" và
cái "tính khoa học tột cùng và chặt chẽ nhất theo ý nghĩa của các môn khoa
học chính xác", mà ông Đuy-rinh đã đưa ra cho chúng ta, ra đối lập lại với
những "điều nông nổi" đó.
Vậy là, ở Mác, tư bản không nói lên cái "khái niệm kinh tế mà mọi người
đều thừa nhận, theo đó thì tư bản là một tư liệu sản xuất đã được sản xuất
ra" ; trái lại, ông nói rằng một số lượng giá trị chỉ biến hành tư bản khi nào
có sự tăng thêm giá trị bằng cách tạo ra giá trị thặng dư. Còn ông Đuy-rinh
thì nói thế nào ?
"Tư bản là cội nguồn của những phương tiện của sự hùng mạnh về kinh tế
để tiếp tục sản xuất và để tạo nên những phần tham dự vào những thành
quả của sức lao động chung".
Dầu cho điều này một lần nữa, lại được biểu hiện một cách mơ hồ kiểu tiên
tri và cẩu thả như thế nào chăng nữa, nhưng cùng có một điều rất chắc chắn
là : cái cội nguồn của những phương tiện của sự hùng mạnh về kinh tế có
thể được dùng để tiếp tục tiến hành sản xuất mãi mãi, - nhưng tuy vậy, theo
như lời của ông Đuy-rinh, nó vẫn không biến thành tư bản chừng nào mà
cội nguồn đó không tạo ra "những phần tham dự vào những thành quả của
sức lao động chung", nghĩa là giá trị thặng dư hay ít ra cũng là sản phẩm
thặng dư. Do đó, những tội lỗi mà ông Đuy-rinh đã khoác cho Mác là người
không tán thành các khái niệm kinh tế về tư bản mà mọi người đều thừa
nhận, thì không những bản thân ông ta đã phạm phải, mà ngoài ra ông ta
còn phạm cái tội cóp nhặt của Mác một cách vụng về, "được che đậy rất
tồi" dưới những câu hỏi hoa mỹ.
Ở trang 262, ý kiến đó được trình bày chi tiết hơn :
"Tư bản theo ý nghĩa xã hội" (còn tư bản không theo ý nghĩa xã hội thì ông
Đuy-rinh sẽ còn phải phát hiện ra) "là đặc biệt khác với tư liệu sản xuất
thuần tuý ; bởi vì trong khi tư liệu sản xuất chỉ có tính chất kỹ thuật và là
cần thiết trong mọi trường hợp, thì đặc điểm của tư bản là có một sức mạnh
chiếm hữu có tính chất xã hội và tạo nên những phần tham dự. Cố nhiên,
phần lớn tư bản xã hội chẳng qua chỉ là tư liệu sản xuất kỹ thuật trong cái
chức năng xã hội của nó ; nhưng chính chức năng đó là chức năng... phải