CHỐNG DUHRING - Trang 249

có một sự căm ghét độc địa đối với việc bóc lột: do "Quan điểm lý luận" sai
mà cái nhiệt tình đó, tự nó là hợp đạo đức, lại có một biểu hiện trái đạo đức,
nhiệt tình đó thể hiện ra thành một sự căm ghét đê tiện và sự độc địa hèn
hạ, còn cái tính khoa học tột cùng và hết sức chặt chẽ của ông Đuy-rinh thì
lại biểu hiện thành một nhiệt tình đạo đức có một bản chất cao thượng
tương ứng, thành một sự phẫn nộ mà xét ngay về mặt hình thức cũng có
tính chất đạo đức và hơn nữa, xét về lượng thì lại cao hơn. Trong khi ông
Đuy-rinh tự ngắm mình một cách thích thú thì chúng ta hãy xét xem do đâu
mà có sự phẫn nộ mạnh mẽ hơn đó.
ông ta nói tiếp :"Cụ thể, vấn đề nẩy sinh ở đây là" Làm thế nào mà những
nhà kinh doanh cạnh tranh lẫn nhau lại có thể thường xuyên thực hiện được
sản phẩm đầy đủ của lao động, do đó, cả sản phẩm thặng dư nữa, theo một
giá cả cao hơn những chi phí sản xuất tự nhiên đến như thế, như tỷ lệ số giờ
lao động dư ra nói trên đã giả định ? người ta không tìm được câu trả lời
cho vấn đề trong học thuyết của Mác, và như thế chỉ vì một lý do đơn giản
là trong học thuyết đó không có cả chỗ để đặt vấn đề nữa. Tính chất xa xỉ
của nền sản xuất dựa trên lao động làm thuê hoàn toàn không được phân
tích một cách nghiêm túc và cơ cấu xã hội với những cơ sở hút máu của nó
không hề được thừa nhận là nguyên nhân cuối cùng của chế độ nô lệ người
da trắng. Trái lại, bao giờ yếu tố chính trị xã hội cũng là yếu tố cần phải
được giải thích bằng yếu tố kinh tế ".
Trong những đoạn trích dẫn trên đây chúng ta đã ghấy rằng Mác tuyệt
nhiên không hề khẳng định rằng sản phẩm thặng dư, trong mọi tình huống
đều được nhà tư bản công nghiệp, người đầu tiên chiếm hữu nó đem bán
công nghiệp, người đầu tiên chiếm hữu nó đem bán trung bình theo giá trị
đầy đủ của nó, như ông Đuy-rinh đã giả định ở đây. Mác nói rành mạch
rằng cả lợi nhuận thương nghiệp cũng hình thành một phần của giá trị
thặng dư, và theo những giả thiết đã nói thì lợi nhuận đó chỉ có thể có được
khi nào chủ xưởng đem bán sản phẩm cho thương nhân dưới giá trị của nó,
và như thế là nhường cho thương nhân đó một phần của cướp được. Theo
cách đặt vấn đề như ở đây, tất nhiên Mác không có chỗ để nêu nó lên. Đặt
một cách hợp lý thì vấn đề sẽ là: Làm thế nào mà giá trị thặng dư lại