CHỐNG DUHRING - Trang 252

giả định rằng ông Đuy-rinh đánh giá cao công chúng của mình đến mức
cho rằng có thể thoả mãn cho họ bằng cách nói rằng tiền lời của tư bản
đứng trên cạnh tranh, cũng như trước kia vua Phổ đứng trên luật pháp.
Chúng ta biết những mánh khoé mà vua Phổ đã dùng để đạt tới một vị trí
cao hơn luật pháp; những mánh khoé khiến tiền lời của tư bản trở nên mạnh
hơn cạnh tranh, đó chính là điều mà ông Đuy-rinh phải giải thích cho chúng
ta rõ, và đó là điều mà ông ra khăng khăng không chịu giải thích. Và tình
hình cũng không hơn gì nếu, về mặt này, như ông ta nói, những nhà kinh
doanh hành động như một đẳng cấp, song mỗi người riêng rẽ đều duy trì vị
trí của mình. Vì rằng chúng ta không được nhẹ dạ tin lời ông ta nói rằng chỉ
cần một số người nào đó hành động như một đẳng cấp là mỗi người riêng
rẽ trong bọn họ đều giữ được vị trí của mình? Những thành viên của những
phường hội thời trung cổ, những nhà quý tộc Pháp năm 1989, như người ra
đều biết, đã hành động rất kiên quyết với tư cách là một đẳng cấp, ấy thế
mà họ cũng đã tiêu vong. Quân đội Phổ, ở Jena cũng đã hành động như một
đẳng cấp có tổ chức, thế mà đáng lẽ giữ được vị trí của mình thì trái lại đã
buộc phải bỏ chạy và sau đó thậm chí còn phải đầu hàng từng bộ phận một.
Chúng ta càng không thể thoả mãn với lời quả quyết rằng một khi có cái
loại kinh tế thống trị đó, thì một mức tiền lời nào đó của tư bản là mọi điều
cần thiết; vì vấn đề chính là phải chứng minh tại sao lại như thế. Chúng ta
cũng chẳng nhích lại gần mục đích thêm một chút nào, khi ông Đuy-rinh
cho chúng ta biết :
" Sự thống trị của tư bản đã lớn lên gắn liền với sự thống trị ruộng đất. Một
bộ phận những người nông nô lao động nông nghiệp đã biến thành công
nhân thủ công trong các thành phố, và cuối cùng thành vật liệu trong công
xưởng. Sau địa tô, tiền lời của tư bản đã phát triển thành một hình thức thứ
hai của tô sở hữu. "
Ngay cả khi chúng ta bỏ qua sự sai lầm của lời khẳng định đó về mặt lịch
sử, thì nó bao giờ cũng vẫn là một lời khẳng định suông và chỉ giới hạn
trong việc lặp lại cái điều chính ra phải được giải thích và chứng minh. Do
đó chúng ta không thể đi đến một kết luật nào khác hơn là ông Đuy-rinh
không có khả năng trả lời câu hỏi của chính ông ta: Những nhà kinh doanh