Về học thuyết giá trị của Petty, ông Đuy-rinh đã có một nhận xét sâu sắc
như sau :
"Nếu ông ta tự suy nghĩ một cách sâu sắc hơn, thì tuyệt nhiên không thể
nào chúng ta lại còn thấy ở nhiều đoạn khác những dấu vết của một quan
niệm ngược lại mà ở trên chúng ta đã nhắc đến";
Nghĩa là, những dấu vết mà "ở trên" không hề nhắc đến, trừ lời tuyên bố
nói rằng những "dấu vết" ấy - "không rõ ràng". Một thói rất đặc biệt của
ông Đuy-rinh là "ở trên" dùng một câu nói rỗng tuếch để ám chỉ đến một
điều gì đó, đằng "sau đó" làm cho người đọc tưởng là "ở trên" mình đã
được biết rõ điều căn bản rồi, điều mà thực ra tác giả nói trên thường lẩn
tránh - ở trên cũng như sau đó.
ở Adam Smith, chúng ta không chỉ thấy có những "dấu vết" "của những
quan điểm ngược lại" về khái niệm giá trị, và không chỉ thấy hai quan
điểm, mà thậm chí còn thấy ba, và nếu nói một cách hoàn toàn chính xác
thì thậm chí là bốn quan điểm ngược hẳn nhau về giá trị, chúng nằm cạnh
nhau và xen kẽ với nhau một cách êm thấm. Nhưng cái vốn là tự nhiên đối
với người sáng lập ra khoa kinh tế chính trị, người này nhất định phải mò
mẫm, thí nghiệm, phải vật lộn với một đống tư tưởng lộn xộn chỉ mới thành
hình thôi, - thì có thể lại là một điều kỳ lạ đối với một tác giả tổng kết kết
quả những công trình nghiên cứu của hơn một thế kỷ rưỡi, sau khi một
phần những kết quả đó đã chuyển một phần từ sách vở vào ý thức chung.
Và để đi từ việc lớn đến việc nhỏ: như chúng ta đã biết, chính ông Đuy-rinh
cũng đưa ra cho chúng ta chọn đến năm loại giá trị khác nhau và cùng với
chúng là cũng từng ấy quan niệm ngược nhau. Cố nhiên, "nếu ông ta tự suy
nghĩ một cách sâu sắc hơn", thì ông chắc đã không mất công đến như thế để
đẩy độc giả của mình đi từ quan niệm hoàn toàn rõ ràng cuả Petty về giá trị,
đến một sự mơ hồ đến cực độ.
Cuốn "Quantulumcunque Concerning Money" của Petty, xuất bản năm
1682, tức là 10 năm sau cuốn "Anatomy of Ireland" (cuốn này xuất bản
"lần đầu tiên" vào năm 1672 chứ không phải vào năm 1691, như ông Đuy-
rinh đã chép lại theo "những sách giáo khoa có tính chất cóp nhặt được lưu
hành rộng rãi nhất"), là một tác phẩm hết sức hoàn chỉnh, như thể là được