CHỐNG DUHRING - Trang 281

chúng ta hãy nói đến khái luận của Hume về "Lợi tức" đã.
Lập luận của Hume - rõ ràng là nhằm chống lại Locke - nói rằng lợi tức
không do khối tiền hiện có điều tiết, mà là do tỷ suất lợi nhuận điều tiết, và
những lời giải thích khác của ông về những nguyên nhân quyết định mức
cao hay mức thấp của lợi tức, - tất cả những điều đó đã được nói đến một
cách chính xác hơn nhiều nhưng ít hóm hỉnh hơn trong một tác phẩm xuất
bản năm 1750, tức là hai năm trước cuốn Essay của Hume: "AnEssay on
the Governing Causes of the Natural Rate of Interest, where in the
sentiments of Sir. W. Petty and Mr. Locke, on that head, are
considered".Tác giả cuốn sách đó là J. Massie, một tác giả hiểu rộng về
nhiều mặt và được rất nhiều người đọc, điều này ta có thể thấy được qua
các sách báo Anh thời đó. Cách giải thích mức lợi tức của Adam Smith gần
với cách giải thích của Massie nhiều hơn là của Hume. Cả hai, cả Massie
lẫn Hume, đều không biết gì và không nói gì về bản chất của "lợi nhuận",
cái đã đóng một vai trò trong học thuyết của cả hai tác giả đó.
"Nói chung", ông Đuy-rinh dạy - "người ta đánh giá Hume phần lớn rất
thiên vị và người ta đã gán cho ông ta những tư tưởng tuyệt nhiên không
phải của ông ta ".
Và bản thân ông Đuy-rinh cung cấp cho chúng ta một thí dụ nổi bật về "cái
cách" ấy.
Ví dụ, quyển Essay của Hume về lợi tức bắt đầu bằng những lời sau đây:
"Không có cái gì được coi là một dấu hiệu chắc chắn của trạng thái phồn
thịnh của một dân tộc hơn là một mức lợi suất thấp, và như thế là đúng,
mặc dầu tôi tin rằng nguyên nhân của hiện tượng đó khác ít nhiều với cái
người ta vẫn thường tưởng.
Như thế là ngay trong câu đầu, Hume đã nêu quan điểm cho rằng mức lợi
xuất thấp là dấu hiệu chắc chắn nhất của tình hình phồn thịnh của một dân
tộc, coi đó là một câu sáo đã trở thành nhàm trong thời ông. Và thật vậy, kể
từ thời Child trở đi, cái "tư tưởng" ấy đã có cả một trăm năm để trở thành
phổ biến. Trái lại:
"Theo những quan điểm" (của Hume) "về mức lợi tức, thì chủ yếu cần phải
nhấn mạnh cái tư tưởng cho rằng mức lợi tức là một cái phong vũ biểu thật