CHỐNG DUHRING - Trang 288

tùy tiện đi đến chỗ thần bí mà thôi".
Kết cục thì mọi sự đều tốt. Như vậy là ông Đuy-rinh không biết "trong sự
tuần hoàn kinh tế: (mà biểu kinh tế trình bày) thì sản phẩm ròng bị chiếm
hữu với tư cách là địa tô sẽ ra sao. Đối với ông ta biểu kinh tế là việc "quy
vuông một hình tròn". ông ta, theo sự thú nhận của chính ông ta, không
hiểu những điều sơ đẳng của thuyết trọng nông. Sau tất cả những vòng đi
quanh đĩa cháo nóng, những cây chuyện hão, những cái nhẩy tứ tung,
những trò hề, những tình tiết phụ, những đoạn ngoài đề, những câu lắp lại
và những sự đảo lộn phải trái làm cho người ta đến loạn óc, sau tất cả
những cái chỉ nhằm chuẩn bị cho chúng ta đi đến một sự giải thích đồ sộ là
"biểu kinh tế phải có ý nghĩa ở bản thân Quesnay" - sau tất cả những cái đó
thì đi đến kết luận: ông Đuy-rinh thú nhận một cách nhục nhã rằng bản thân
ông ta cũng chẳng biết tý gì về điều đó cả.
Một khi đã rũ sạch được điều bí ẩn đau khổ đó, cái nỗi lo âu ảm đạm đó của
Horace - cái nỗi lo âu ngồi sau lưng ông ta trong thời gian ông ta cưỡi ngựa
đi khắp xứ sở của phái trọng nông - thì "nhà tư tưởng nghiêm túc và tế nhị"
của chúng ta lại loa lên một cách sảng khoái như sau:
"Những đường mà Quesnay vạch qua vạch lại (tất cả vẻn vẹn chỉ có sáu
vạch!) "trong biểu kinh tế" - vả lại biểu này cũng khá đơn giản(!) - của ông
ta và lẽ ra phải trình bày sự lưu thông của sản phẩm ròng". - những đường
gạch đó làm cho chúng ta phải nghi ngờ rằng trong những sự kết hợp các
cột một cách lạ lùng đó" liệu có một câu chuyện hoang đường về toán học
xen vào hay không; chúng làm cho chúng ta nghĩ rằng ông Quesnay đang
làm cái công việc qui vuông thành tròn, v.v...
Vì theo lời thú nhận của chính ông Đuy-rinh những đường vạch đó, mặc
dầu tất cả tính chất đơn giản của chúng, vẫn không thể hiểu được đối với
ông ta, nên ông ta phải ngờ vực chúng theo cái cách ưa thích của ông ta. Và
giờ đây thì ông ta có thể bình tĩnh giáng một đòn kết liễu cuộc đời của cái
biểu tai hại đó:
"Sau khi xét sản phẩm ròng theo cái mặt đáng nghi nhất ấy" v.v...
Chính lời thú nhận có tính chất bắt buộc rằng ông ta chẳng hiểu gì về "vai
trò" mà sản phẩm ròng đó trong biểu đó - đó chính là cái mà ông Đuy-rinh