CHỐNG DUHRING - Trang 326

trừ bị. Nhưng cả việc biến thành các công ty cổ phẩn lẫn việc biến thành sở
hữu của Nhà nước đều không xóa bỏ tính chất tư bản của các lực lượng sản
xuất. Điều đó rất rõ ở những công ty cổ phần. Và nhà nước hiện đại cũng
vẫn chỉ là một tổ chức mà xã hội tư sản tự tạo ra cho mình để bảo vệ những
điều kiện chung bên ngoài của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa khỏi
bị những sự tấn công của công nhân cũng như của một số nhà tư bản cá
biệt. Nhà nước hiện đại, dầu hình thức của nó là như thế nào chăng nữa, về
thực chất cũng vẫn là một bộ máy tư bản chủ nghĩa, là Nhà nước của các
nhà tư bản, là nhà tư bản tập thể lý tưởng. Nhà nước ấy càng chuyển nhiều
lực lượng sản xuất thành tài sản của nó bao nhiêu thì nó lại càng biến thành
nhà tư bản tập thể thực sự bấy nhiêu. Công nhân vẫn là những người công
nhân làm thuê, những người vô sản. Quan hệ tư bản chủ nghĩa vẫn không bị
thủ tiêu mà trái lại còn được đẩy tới chỗ tột cùng. Nhưng khi đã đạt chỗ tột
cùng thì sẽ xảy ra cuộc đảo lộn. Sở hữu Nhà nước về các lực lượng sản
xuất không phải là cách giải quyết cuộc xung đột, nhưng nó chứa đựng
trong mình nó một phương tiện có tính chất hình thức, khả năng giải quyết
cuộc xung đột ấy.
Cách giải quyết này chỉ có thể là ở chỗ, tính chất xã hội của các lực lượng
sản xuất hiện đại sẽ được thực tế thừa nhận và do đó, phương thức sản xuất,
phương thức chiếm hữu và phương thức trao đổi sẽ được làm cho điều đó
chỉ có thể diễn ra nếu xã hội công khai và trực tiếp nắm lấy những lực
lượng sản xuất đã vượt quá mọi sự quản lý khác ngoài sự quản lý của xã
hội. Như vậy là tính chất xã hội của các tư liệu sản xuất và các sản phẩm,
ngày nay đang chống lại bản thân những người sản xuất, từng chu kỳ một
đang làm rung chuyển phương thức sản xuất và trao đổi, và chỉ tự vạch
đường cho mình cách tàn bạo và huỷ hoại như một quy luật của tự nhiên
tác động một cách mù quáng- tính chất xã hội ấy sẽ được những người sản
xuất vận dụng một cách hoàn toàn tự giác và sẽ biến từ nguyên nhân của
những sự rối loạn và những sự phá sản có tính chất chu kỳ thành một đòn
bẩy hết sức mạnh mẽ của chính ngay sản xuất.
Những lực lượng xã hội cũng tác động hoàn toàn giống như những lực
lượng tự nhiên; mù quáng tàn bạo, phá hoại, chừng nào chúng ta chưa nhận