CHỐNG DUHRING - Trang 338

Dù sao thì công xã kinh tế cũng được quyền sử dụng các tư liệu lao động
của nó để sản xuất. Việc sản xuất ấy diễn ra như thế nào? Theo tất cả những
điều mà ông Đuy-rinh đã cho chúng ta biết, thì việc sản xuất ấy vẫn hoàn
toàn theo như kiểu cũ, chỉ khác có một điều là thay cho nhà tư bản bây giờ
là công xã. Nhiều lắm thì chúng ta cũng chỉ biết thêm rằng, chỉ giờ đây mỗi
người mới được tự do lựa chọn nghề nghiệp của mình, và nghĩa vụ lao
động thì tất cả mọi người đều có ngang nhau.
Hình thức cơ bản của mọi nền sản xuất từ trước tới nay là sự phân công lao
động, một mặt là trong nội bộ xã hội, mặt khác là ở trong nội bộ mỗi xí
nghiệp sản xuất. Cái "xã hội xã hội chủ nghĩa" của ông Đuy-rinh có thái độ
như thế nào đó với sự phân công lao động đó?
Sự phân công lao động xã hội lớn đầu tiên là sự tách rời giữa thành thị và
nông thôn.
Theo ông Đuy-rinh, sự đối kháng đó là "không thể tránh khỏi, xét theo bản
chất của sự vật". Nhưng "nếu nghĩ rằng cái vực sâu giữa nông nghiệp và
công nghiệp... là không thể lấp được, thì lại là không hoàn toàn đúng. Trên
thực tế thì hiện nay cũng đã có, ở một mức độ nào đó, một sự thường xuyên
qua lại rồi, và trong tương lai nó còn hứa hẹn tăng lên rất nhiều nữa:. Ngay
hiện nay có lẽ cũng đã có hai ngành công nghiệp len vào trong ngành trồng
trọt và nông nghiệp, trước hết là ngành cất rượu, và sau đến ngành sản xuất
đường từ củ cải... việc sản xuất rượu còn có một ý nghĩa to lớn đến nỗi
người ta đánh giá nó quá cao". Và "nếu như do những phát minh nào đó mà
hình thành nên một nhóm ngành công nghiệp đông hơn thì cần phải bố trí
sản xuất tại nông thôn trực tiếp gắn liền với việc sản xuất nguyên liệu", có
lẽ do đó sự đối lập giữa thành thị và nông thôn sẽ giảm bớt đi, và "người ta
sẽ có được một cơ sở rộng rãi nhất để phát triển nền văn minh". Tuy nhiên,
một cái gì tương tự như thế cũng có thể nảy sinh bằng một con đường khác.
Ngoài sự tất yếu về mặt kỹ thuật ra, những nhu cầu đó trở nên có tính chất
quyết định đối với việc phân loại những hoạt động của con người, thì lúc
đó sẽ không còn có thể coi thường được những điều lợi do mối liên hệ chặt
chẽ và có hệ thống giữa những công việc của nông thôn với hoạt động chế
biến sản phẩm theo kỹ thuật đem lại".