CHỐNG DUHRING - Trang 339

Nhưng trong công xã kinh tế, lại nảy sinh đúng vấn đề đề những nhu cầu xã
hội, và như vậy có lẽ công xã kinh tế sẽ vội vàng nắm ngay lấy một cách
đầy đủ nhất những điều lợi đã nói trên đây trong việc kết hợp nông nghiệp
với công nghiệp chăng? ông Đuy-rinh chắc sẽ không quên cho chúng ta
biết theo cái lối dông dài ưa thích của ông ta, cái "quan niệm chính xác
hơn" của ông ta về lập trường của công xã kinh tế đối với vấn đề đó chăng
? Bạn đọc nào tin tưởng như thế thì sẽ bị lừa. Những câu sảo ngữ nghèo
nàn và rối dắm đã dẫn ra trên đây, cứ quanh đi quẩn lại mãi hết ngành cất
rượu mạnh lại đến công nghiệp làm đường củ cái theo luật pháp Phổ. Đó là
tất cả những gì mà ông Đuy-rinh có thể nói cho chúng ta biết về sự đối lập
giữa thành thị và nông thôn trong hiện tại và trong tương lai.
Bây giờ chúng ta hãy chuyển sang bàn một cách chi tiết về vấn đề phân
công lao động. Ở đây, ông Đuy-rinh đã "chính xác hơn" đôi chút. ông ta nói
đến
"Một người chỉ nên chuyên hẳn về một loại hoạt động thôi". Nếu đây là nói
đến việc thiết lập một ngành sản xuất mới nào đó thì vấn đề chỉ là ở chỗ,
liệu người ta có thể tạo ra được một số người nào đó chỉ chuyên sản xuất
một loại sản phẩm, đồng thời liệu có thể tạo ra được sự tiêu dùng (!) cần
thiết cho họ hay không. Trong xã hội chủ nghĩa, bất kỳ một ngành sản xuất
nào cũng "sẽ không đòi hỏi lao động của một số lớn dân cư". Và ngay ở
trong xã hội chủ nghĩa cũng có "những biện chứng kinh tế" của những con
người phân biệt theo lối sống.
Như vậy là trong lĩnh vực sản xuất, tất cả đều gần như vẫn y nguyên như
cũ. Quả thật ông Đuy-rinh thừa nhận là trong xã hội từ trước đến nay vẫn
có một "sự phân công lao động sai lầm"; nhưng sự phân công lao động sai
lầm đó là ở chỗ nào, và trong công xã kinh tế, sự phân công lao động ấy
cần phải được thay thế bằng cái gì, thì về điều đó, chúng ta chỉ biết được
như sau:
"Về vấn đề bản thân sự phân công lao động, thì như chúng ta đã nói ở trên,
nó có thể coi là đã được giải quyết một khi người ta chú ý đến sự khác nhau
trong những điều kiện tự nhiên và những năng lực cá nhân".
Bên cạnh các năng lực, thiên hướng của cá nhân cũng có vai trò của nó: