CHỐNG DUHRING - Trang 364

hiện trên thị trường thì giá trị của nó, cũng như giá trị của mọi hàng hoá
khác, đều được quyết định theo thời gian lao động xã hội cần thiết để sản
xuất ra nó. Vì vậy trong hình thức giá trị của các sản phẩm cũng đã chứa
đựng sẵn cái mầm mống của toàn bộ hình thái sản xuất tư bản chủ nghĩa,
của sự đối kháng giữa nhà tư bản và người công nhân làm thuê của đạo
quân công nghiệp trừ bị và các cuộc khủng hoảng. Do đó, muốn xoá bỏ
hình thái sản xuất tư bản chủ nghĩa bằng cách dựng lên một "giá trị chân
chính", thì có khác nào muốn xoá bỏ Đạo thiên chúa bằng cách dựng lên
một giáo hoành "chân chính", hoặc dựng lên một xã hội mà trong đó cuối
cùng những người sản xuất thống trị được những sản phẩm của họ, bằng
cách đem thực hiện triệt để một phạm trù kinh tế với biểu hiện đầy đủ nhất
của tình trạng người sản xuất bị nô dịch bởi chính ngay sản phẩm của họ.
Một khi xã hội sản xuất hàng hoá đã làm cho cái hình thái giá trị cố hữu
của các hàng hoá với tư cách là hàng hoá phát triển tới hình thức tiền, thì
người ta liền thấy bộc lộ nhiều mầm mống trong số những mmầm mống
còn ẩn giấu trong giá trị. Kết quả trực tiếp nhất và cơ bản nhất là hình thức
hàng hoá trở nên có tính chất bao trùm. Ngay cả những vật phẩm từ trước
tới nay vẫn được sản xuất cho tiêu dùng trực tiếp của người sản xuất, thì
bây giờ tiền cũng buộc chúng phải mang hình thức hàng hoá và lôi cuốn
chúng vào trao đổi. Do đó mà hình thức hàng hoá và tiền thâm nhập vào
nội bộ nền kinh tế của các công xã đã trực tiếp xã hội hoá nhằm mục đích
sản xuất; chúng phá vỡ hết mối liên hệ này đến mối liên hệ khác của cộng
đồng và làm cho công xã bị giải thể thành một đám người sản xuất tư nhân.
Thoạt tiên, tiền đã đem lối trồng trọt cá thể thay vào việc canh tác chung
ruộng đất, như người ta có thể thấy điều này ở ấn-độ; về sau, tiền lại làm
tan rã chế độ sở hữu công cộng về ruộng đất canh tác, - chế độ vẫn còn
được thể hiện ra trong việc phân chia lại theo từng định kỳ một, - bằng cách
chia lại một cách dứt khoát (chẳng hạn như trong các công xã nông dân ở
dọc bờ sông Mosel; tình hình đó cũng bắt đầu diễn ra trong công xã Nga);
cuối cùng, tiền đẩy người ta đến chỗ phân chia nốt những rừng rú và cánh
đồng cỏ chăn nuôi công cộng còn lại. Dẫu cho những nguyên nhân khác,
bắt nguồn từ sự phát triển của sản xuất và cũng tác động ở đây là những