CHỐNG DUHRING - Trang 379

kỹ thuật ấy ở nhà trường người ta tước bỏ mọi sự áp dụng thực tiễn về sau
mọi ý nghĩa đối với bản thân sản xuất: việc giảng dạy kỹ thuật đó chỉ nhằm
một mục đích duy nhất của nhà trường: nó phải thay thế môn thể dục mà
nhà cách mạng triệt để của chúng ta không muốn nghe nói đến. Cho nên
ông ta chỉ có thể nói với chúng ta vài câu rỗng tuếch, ví dụ như:
"Người trẻ và người già đều làm việc theo ý nghĩa nghiêm chỉnh của từ đó"
Câu nói dông dài không có cơ sở và không có nội dung đó thật là thảm hại
nếu ta đem so sánh với đoạn văn trong bộ "Tư bản" trang 508 đến 515
trong đó Mác trình luận điểm nói rằng "từ chế độ công xưởng - như chúng
ta có thể thấy rõ một cách chi tiết của Robert Owen đã nẩy sinh mầm mống
của nền giáo dục tương lai: đối với tất cả các trẻ em trên một lứa tuổi nào
đó nền giáo dục ấy sẽ kết hợp lao động sản xuất với việc giảng dạy và thể
dục; và như thế không chỉ với tư cách là một phương pháp để làm tăng
thêm sản xuất xã hội mà còn là một phương pháp duy nhất để tạo ra những
con người phát triển một cách toàn diện [114].
Chúng ta hãy gạt sang một bên vấn đề trường đại học tương lai trong đó
môn triết học về hiện thực là hạt nhân của mọi khoa học và trong đó bên
cạnh khoa y, khoa luật cũng sẽ hết sức phát đạt; chúng ta hãy gạt sang một
bên những "trường kỹ thuật chuyên môn" mà chúng ta chỉ được biết rằng
những trường này sẽ chỉ dậy "một vài môn" thôi. Hay giả sử rằng người
công dân trẻ tương lai sau khi đã tốt nghiệp tất cả các lớp của nhà trường sẽ
có thể "dựa vào bản thân" đến mức có thể đi kiếm vợ ở đây ông Đuy-rinh
mở cho thanh niên đó một tiến trình của các sự vật như thế nào?
"Do tính chất quan trọng của việc sinh con đẻ cái để gìn giữ, loại trừ và pha
trộn những phẩm chất cũng như để cho chúng phát triển một cách sáng tạo
người ta càn phải tìm gốc rễ cuối cùng của cá nhân tính hay phi nhân tính
phần lớn là ở trong việc kết hợp lứa đôi và việc lựa chọn lứa đôi và ngoài ra
còn phải tìm trong sự quan tâm đến việc bảo đảm hay chống lại một kết quả
nào đó của sự sinh đẻ việc pháp xét với sự thô bạo và ngu muội đang thống
trị trong lĩnh vực này thì trên thực tiễn ta phải để lại cho đời sau làm tuy
nhiên ngay cả dưới sức ép của những thiên tiến cũng có thể giải thích cho
mọi người hiểu rằng phẩm chất của những đứa trẻ mới sinh có thành công