CHỐNG DUHRING - Trang 56

nhiều vẻ nối tiếp nhau trong tự nhiên cũng đều phải bắt nguồn từ một trạng
thái bất biến. Trạng thái này có thể đã tồn tại từ rất lâu mà không có mâu
thuẫn; song ngay cả quan niệm trên dây cũng sẽ bị loại trừ nếu bản thân
thời gian gồm có những bộ phận hiện thực chứ không phải bị lý trí của
chúng ta phân chia ra một cách tuỳ tiện, chỉ bằng cách giả định những khả
năng trên ý niệm với nội dung hiện thực và bên trong không giống nhau
của thời gian thì lại khác; việc thực tế nhét đầy thời gian bằng những sự
kiện có thể phân biệt được và những hình thức tồn tại của lĩnh vực đó, -
chính do tính chất có thể phân biệt được của nó, - đều thuộc phạm vi có thể
đếm được. Nếu chúng ta tưởng tượng ra một trạng thái không có những
biến đổi và trong sự đồng nhất của nó với bản thân, nó tuyệt đối không thể
hiện những sự phân biệt nào trong trình tự kế tục cả, thì một khái niệm
riêng hơn về thời gian cũng sẽ chuyển thành một quan niệm chung hơn về
tồn tại. Sự tích luỹ của một thời gian trống rỗng phải có nghĩa là cái gì, điều
đó thậm chí không thể hình dung được.
ông Đuy-rinh đã nói như vậy và ông ta lấy làm đắc ý không ít về ý nghĩa
của những phát hiện ấy. Thoạt tiên ông ta mong mỏi rằng người ta "ít nhất
cũng sẽ không coi đó là một chân lý không đáng kể", nhưng sau đó, ông ta
nói:
"Người ta hãy nhớ lại những phương pháp cực kỳ đơn giản nhờ đó mà
chúng tôi đã đem lại cho các khái niệm về tính vô tận và cho sự phê phán
những khái niệm ấy một tầm quan trọng từ trước tới nay chưa từng biết
đến... hãy nhớ lại những yếu tố của quan niệm phổ biến về không gian và
về thời gian, đuợc cấu tạo một cách đơn giản đến như thế, nhờ việc đi sâu
và làm cho rõ thêm hiện nay."
Chúng tôi đã đem lại! Việc đi sâu vào làm cho rõ thêm! Chúng tôi là ai và
cái hiện nay ấy là vào lúc nào? Ai đi sau vào làm cho rõ thêm?
"Luận điểm. Thế giới có khởi điểm trong thời gian và cũng có giới hạn
trong không gian. - Chứng minh: Thật vậy, nếu cho rằng thế giới không có
điểm khởi đầu trong thời gian thì trước mỗi một thời điểm nhất định đều có
cả một vĩnh cửu đã trôi qua, và do đó có một chuỗi vô tận những trạng thái
kế tiếp nhau của những sự vật trong thế giới đã trôi qua. Nhưng tính vô tận