CHỐNG DUHRING - Trang 59

cũng là một mâu thuẫn tự nó, là cái đối lập trực tiếp với cái "vô tận được
quan niệm là không có mâu thuẫn". Chúng ta chỉ có thể vượt qua được mâu
thuẫn đó nếu chúng ta thừa nhận rằng đơn vị mà chúng ta dùng để bắt đầu
đếm chuỗi số, điểm mà từ đó chúng ta đo tiếp đường, đều là một đơn vị nào
đó trong chuỗi số, một điểm nào đó trên đường, và dù ta có đặt đơn vị hay
điểm đó ở đâu chăng nữa thì điều đó cũng không quan trọng đối với đường
hay đối với chuỗi số cả.
Nhưng còn mâu thuẫn của "chuỗi vô tận đếm đựoc" thì thế nào? Nếu ông
Đuy-rinh chỉ cho chúng ta thấy cái thuật đếm chuỗi số đó như thế nào thì
có lẽ chúng ta sẽ có thể nghiên cứu nó sâu hơn. Bao giờ ông ta làm nổi cái
công việc đến từ âm vô cực cho đến số không, thì lúc đó xin mời ông ta trở
lại. Rất rõ ràng là dù ông ta bắt đầu đếm từ số nào cũng vậy, ông ta vẫn để
lại đằng sau ông ta một chuỗi số dài vô tận và cùng với nó là cả một bài
toán ông ta phải giải đáp. ông ta hãy cứ đảo ngược cái chuỗi vô tận của ông
ta 1+2+3+4... và hãy cứ đếm ngược lại từ vô cực đến đơn vị xem; hiển
nhiên đó là mưu toan của một người hoàn toàn không hiểu biết gì về việc
mình đang làm cả. Hơn thế nữa, khi ông Đuy-rinh khẳng định rằng chuỗi
vô tận của thời gian đã qua là đã đếm được rồi thì như vậy ông ta đã khẳng
định rằng thời gian có điểm khởi đầu; vì nếu không thì ông không tài nào
bắt đầu "đếm" được. Thế là một lần nữa ông lại lén lút đưa ra dưới dạng
một tiền đề cái mà ông ta phải chứng minh. Như vậy, cái quan niệm về
chuỗi vô tận đã đếm được, nói cách khác là quy luật bao quát toàn thế giới
của Đuy-rinh về tính xác định của mỗi con số, là một contradictio in
adjecto[2*], nó chứa đựng một mâu thuẫn trong bản thân nó, thậm chí còn
là một mâu thuẫn phi lý nữa.
Một điều rõ ràng là: cái vô tận có điểm tận cùng nhưng không có điểm khởi
đầu, thì cũng vô tận không hơn hay không kém cái vô tận có điểm khởi đầu
mà không có điểm tận cùng. Nếu có được một chút hiểu biết về biện chứng
thì có lẽ ông Đuy-rinh đã biết được rằng điểm khởi đầu và điểm tận cùng
nhất định phải đi đôi với nhau cũng như cực bắc với cực nam; rằng nếu xoá
bỏ điểm tận cùng đi thì chính điểm khởi đầu lại trở thành điểm tận cùng -
điểm tận cùng duy nhất của chuỗi số, và ngược lại cũng thế. Toàn bộ ảo