CHỐNG DUHRING - Trang 63

Thưa ông Đuy-rinh, hồi đó cái lực cơ giới vĩnh viễn ngang bằng với bản
thân nằm ở đâu, và nó đã đẩy cái gì vận động. Trả lời:
"Trạng thái ban đầu của vũ trụ, hay nói cho rõ hơn, của tồn tại của vật chất
không có biến đổi, không có một sự tích luỹ nào về những sự biến đổi trong
thời gian, là một vẫn đề mà chỉ có một trí tuệ nào cho rằng tự ý làm què
quặt năng lực sinh sản của mình là khôn ngoan rất mực, mới có thể gạt bỏ
được."
Như vậy là: hoặc là các anh hãy nhắm mắt thừa nhận cái trạng thái ban đầu
không có biến đổi của tôi, hoặc là tôi, Eugen Đuy-rinh, con người có khả
năng sinh sản, sẽ tuyên bố rằng tất cả các người đều là những hoạn quan về
mặt tinh thần! Dĩ nhiên điều này có thể đe doạ được một số người nào đấy!
Còn chúng ta là những người đã thấy được một vài ví dụ về năng lực sinh
sản của ông Đuy-rinh rồi, chúng ta có thể tự cho phép mình không trả lời
câu chửi tao nhã ấy và hỏi lại một lần nữa rằng: nhưng thưa ông Đuy-rinh,
xin lỗi ông, thế cái lực cơ giới ấy nó ra thế nào?
ông Đuy-rinh sẽ lúng túng ngay lập tức.
Thật thế, ông ta đã ấp úng: "tự nó tính đồng nhất tuyệt đối của trạng thái
giới hạn ban đầu đó không đem lại một nguyên lý nào về sự quá độ cả.
Nhưng chúng ta hãy nhớ lại rằng về thực chất, mỗi một mắt xích mới nhỏ
nhất trong sợi dây chuyền của tồn tại mà chúng ta rất quen thuộc, cũng đều
gặp khó khăn như vậy cả. Cho nên kẻ nào muốn nêu ra những khó khăn
trong trường hợp chủ yếu nói ở đây, thì cũng không được bỏ qua những khó
khăn đó trong những trường hợp ít rõ rệt hơn. Hơn nữa, chúng ta vẫn có
khả năng gộp những trạng thái trung gian tiến dần từng nấc vào, và như thế
là cái cầu của của sự liên tục vẫn được mở thông để đi ngược lên đến tận
chỗ không còn có những biến đổi nữa. Thật ra, xét về mặt thuần tuý trên ý
niệm thì tính liên tục này không giúp chúng ta khắc phục được những khó
khăn chủ yếu, nhưng đối với chúng ta, nó vẫn là hình thức cơ bản của mọi
quy luật và của mọi sự quá độ khác mà ai nấy đều biết, thành thử chúng ta
cũng có quyền dùng nó làm khâu trung gian giữa sự thăng bằng đầu tiên ấy
và sụ mất thăng bằng. Nhưng nếu ta quan niệm sự thăng bằng có thể nói là
(!) bất động, theo đúng như những khái niệm đã được thừa nhận trong cơ