CHỐNG DUHRING - Trang 73

của một lương tâm không trong sạch, nó cảm thấy rất rõ ràng nếu nó tạo ra
vận động từ trạng thái bất động tuyệt đối thì nó sẽ sa lầy một cách không
thể cứu vớt được, nhưng nó lại xấu hổ không dám cầu cứu đến vị cứu tinh
duy nhất, tức là chúa sáng tạo ra trời đất. Nếu ngay trong cơ học, kể cả cơ
học về nhiệt, cũng không sao tìm thấy cái cầu nối tĩnh với động, nối thăng
bằng với vận động, thì tại sao ông Đuy-rinh lại buộc phải tìm cho ra cái cầu
nối trạng thái bất động của ông ta với trạng thái vận động! Nếu như thế thì
ông ta sẽ may mắn thoát được khỏi khó khăn.
Trong cơ học thông thường, cái cầu nối tĩnh với động là .... cái đẩy từ bên
ngoài. Khi một tảng đá nặng một tạ được nâng lên cao mười mét và treo lơ
lửng nó ở đó sao cho nó ở vào một trạng thái đồng nhất với bản thân, ở vào
một quan hệ tĩnh, thì phải nhờ đến một công chúng gồm những trẻ em còn
bú mới có thể khẳng định rằng vị trí hiện tại của vật thể đó không biểu hiện
một công cơ học nào cả, hoặc khoảng cách giữa vị trí hiện tại và vị trí cũ là
không thể đo được bằng công cơ học. Bất kỳ người qua đường nào cũng sẽ
giải thích được một cách dễ dàng cho ông Đuy-rinh hiểu rằng tảng đá
không thể tự nó leo lên bám vào sợi dây được và bất cứ một sách giáo khoa
nào về cơ học cũng sẽ bảo cho ông Đuy-rinh biết vằng nếu ông ta để tảng
đá rơi xuống trở lại thì trong khi rơi nó sẽ tạo ra một công cơ học ngang với
công cơ học cần dùng để nâng nó lên cao mười mét. Ngay cái sự thực hết
sức đơn giản là tảng đá được treo trên cao, cũng đã biểu hiện công cơ học,
vì nếu nó cứ bị treo như vậy khá lâu thì sợi dây sẽ đứt, khi do tác dụng của
sự phân giải hoá học sợi dây không còn mang nổi tảng đá nữa. Nếu tất cả
các quá trình cơ giới đều có thể, nói theo lối nói của ông Đuy-rinh, quy
thành những hình thức cơ bản giản đơn như thế thì xưa nay chưa hề có một
kỹ sư nào mà lại không bắc nổi cái cầu nối tĩnh với động khi đã có được
một cái đẩy đầy đủ.
Cái sự thật là vận động phải được đo bằng cái đối lập với nó, tức là thể
đứng im, quả là một vấn đề hóc búa, một liều thuốc đắng đối với nhà siêu
hình học của chúng ta. Đây là một mâu thuẫn hiển nhiên, và theo ông Đuy-
rinh thì bất kỳ một mâu thuẫn nào cũng đều là một điều phi lý [1] . Mặc dù
vậy sự thực vẫn là: tảng đá đang treo biểu hiện một số lượng vận động cơ