CHỐNG DUHRING - Trang 92

dùng từ phát triển để chỉ quá trình đó là một "sự tưởng tượng thuần tuý"; ở
đây chỉ xảy ra có sự phát triển, hơn nữa lại theo đúng nghĩa nhất của từ đó
chứ không có chút gì là cấu thành cả !.
Nói chung ông Đuy-rinh hiểu sự sống như thế nào, thì sau đây chúng ta sẽ
còn phải nói thêm một cái gì đó. Còn nói riêng thì ông ta quan niệm sự
sống như sau:
"Giới vô cơ cũng là một hệ thống những kích thích tự chúng diễn ra, nhưng
chỉ nơi nào bắt đầu có sự phân chia thực sự, và sự tuần hoàn của các chất
dược thực hiện thông qua những con kênh đặc biệt, từ một điểm bên bên
trong và theo một sơ đồ phôi có thể chuyển được sang một cấu trúc nhỏ
hơn, - thì chúng ta mới có thể nói đến sự sống thực sự, theo nghĩa chặt chẽ
và đúng đắn của nó."
Chưa nói đến cái ngữ pháp rối rắm, bất lực, thì mệnh đề này, theo ý nghĩa
thật chặt chẽ và đúng đắn của nó, là một hệ thống những kích thích tự
chúng diễn ra (dù điều này có nghĩa là như thế nào chăng nữa) của những
điều vô nghĩa. Nếu sự sống chỉ bắt đầu khi nào bắt bắt đầu có sự phân chia
thực sự thì chúng ta phải tuyên bố rằng toàn bộ giới đơn tế bào của Haeckel
- và có lẽ còn nhiều hơn thế nữa - đều là vật chất, tuỳ theo chúng ta hiểu sự
phân chia là cái gì. Nếu sự sống chỉ bắt đầu khi nào sự phân chia ấy có thể
truyền lại được nhờ một sơ đồ phôi nhỏ hơn thì ít nhất tất cả các thể hữu
cơ, kể cả những thể hữu cơ đơn bào, đều không phải là vật sống. Nếu sự
tuần hoàn của các chất thông qua những con kênh đặc biệt là dấu hiệu của
sự sống, thì ngoài các sinh vật nói trên, chúng ta lại còn phải loại trừ ra
khỏi hàng ngũ của sinh vật toàn bộ loài ruột khoang cấp cao, có lẽ chỉ trừ
loài sứa, tức là phải loại trừ tất cả loài san hô và thực trùng khác nữa[25].
Và nếu sự tuần hoàn vật chất thông qua những con kênh đặc biệt bắt đầu từ
một điểm bên trong là dấu hiệu cơ bản của sự sống thì chúng ta lại cũng
phải tuyên bố rằng tất cả các động vật không có tim hay có nhiều tim, đều
là những vật chết. Như vậy có nghĩa là ngoài những sinh vật đã nói trên kia,
còn phải kể thêm tất cả loài giun, loài sao bể, loài luân trùng (Annuloida và
Annulosa, theo sự phân loại của Huxley), một phần loài giáp xác (tôm) và
cuối cùng thậm chí cả một động vật có xương sống là con cá kim