bắt nguồn từ nhân tố đó. Vì thế, Roger Chillingworth – con người đầy tài
năng, viên thầy thuốc ân cần và thân ái – đã cố gắng đi sâu vào tâm khảm
người bệnh, đào bới trong những quy tắc xử thế của anh, thăm dò mọi thứ
bằng cách sờ soạng thật cẩn thận, giống như một người mò tìm châu báu
trong cái hang sâu tối mịt. Ít có điều bí mật nào có thể thoát được con mắt
của một nhà điều tra vừa có cơ hội vừa được sự cho phép tiến hành một
cuộc tìm kiếm như vậy, lại có thêm kỹ năng để làm tốt việc đó. Một con
người mang nặng một điều bí mật trong lòng phải đặc biệt chú ý tránh mối
quan hệ mật thiết với người thầy thuốc của mình. Nếu như người thầy thuốc
này lại có sự khôn ngoan sắc sảo bẩm sinh, và thêm một khả năng gì đó thật
khó định nghĩa – hẵng cứ gọi nó là khả năng trực giác - ; nếu gã không có
thói tự cao tự đại sống sượng hay một một đặc tính nào hết sức khó chịu ;
nếu gã có một tài năng thiên phú tạo ra được giữa tinh thần mình và tinh
thần bệnh nhân một sự đồng cảm mạnh mẽ để mức bệnh nhân thế nào cũng
sẽ bất chợt mở mồm nói ra những điều mà anh ta tưởng mình chỉ suy nghĩ
trong lòng ; nếu những điều tiết lộ ra như vậy được tiếp nhận không ồn ào,
không phải bằng những câu phát biểu đồng tình mà thường là bằng sự im
lặng, bằng một tiếng khẽ ậm ừ qua hơi thở và lúc này lúc nọ một lời ngắn
gọn tỏ ra đã hiểu ; nếu như cộng với những đức tính ấy của một kẻ tâm
phúc lại có thêm những thuận lợi do tiếng tăm đã được thừa nhận của một
viên thầy thuốc, - thì đến một lúc nào đó, không thể tránh khỏi, tâm hồn
người bệnh đau khổ sẽ tan chảy ra thành một dòng suối âm thầm nhưng
trong suốt, phơi bày mọi điều bí ẩn của nó ra giữa ánh sáng ban ngày.
Roger Chillingworth có có thể, hoặc hầu hết những khả năng kể ra trên
đây. Tuy nhiên, thời gian tiếp tục trôi qua ; một thứ quan hệ mật thiết, như
chúng tôi đã nói, dần dần hình thành giữa hai trí tuệ thông thái này : có cả
một địa hạt rộng lớn cho hai đầu óc gặp nhau là toàn bộ lĩnh vực tư duy và
nghiên cứu của con người ; họ trao đổi với nhau mọi đề tài về đạo đức và
tôn giáo, về những việc công, về tính cách mỗi cá nhan ; cả hai người đều
nói cho nhau nghe nhiều về những điều có vẻ như là tâm sự riêng tư của
bản thân mình ; ấy thế nhưng chưa bao giờ có một điều bí mật nào thuộc
