Thế nhưng kỳ dị thay, có một số người, tuy cũng chứng kiến từ đầu đến
cuối quang cảnh diễn ra tại quảng trường họp chợ, và đã tuyên bố là mình
không hề một lần rời mắt khỏi Đức Cha Dimmesdale, lại hoàn toàn phủ
nhận những ý kiến trên, bảo rằng trên ngực anh không có bất cứ một dấu
vết gì, chẳng khác gì trên ngực một đứa bé mới sinh. Họ bảo những lời của
anh khi sắp chết không hề thừa nhận, mà cũng không mảy may ngụ ý rằng
đã có một sự liên quan nào – dù ít ỏi nhất – giữa anh với cái tội lỗi đã khiến
cho Hester Prynne bị xử phạt phải đeo chữ A màu đỏ trong thời gian dài
như vậy. Theo những nhân chứng rất đỗi đáng kính này thì chàng mục sư, ý
thức được rõ là mình sắp chết – cũng ý thức được rõ là lòng tôn sùng của
quần chúng đã đặt anh vào hàng những vị thánh và thiên thần – nên đã
muốn, bằng cách chút hơi thở cuối cùng trong vòng tay của người đàn bà sa
ngã ấy, chứng tỏ cho thế gian thấy rằng đạo đức của con người dù được
xem là ưu tú nhất, vẫn là thứ vặt vãnh đến như thế nào! Sau khi đã dốc kiệt
hơi sức cuộc đời mình vào những nỗ lực nhằm mang lại lợi ích tinh thần
cho đồng loại, anh đã dùng cách thức chết ấy của anh làm một biểu hiện
ngụ ý, để ghi sâu vào đầu óc những người ngưỡng mộ anh bài học thấm thía
và buồn bã, rằng, xem xét theo quan điểm về sự Thanh Khiết Vô Hạn của
Thượng đế, thì tất cả chúng ta đều là những kẻ tội lỗi. Bài học ngụ ý ấy
muốn răn dạy họ rằng kẻ kẻ thánh thiện nhất trong chúng ta chỉ mới đạt tới
mức cao hơn đồng loại của mình ở chỗ nhận thức được rõ hơn Lượng
Khoan dung của Chúa hằng nhìn xuống, và có thái độ dứt khoát hơn trong
việc gạt bỏ ảo tưởng về giá trị con người thường cứ khao khát nhìn lên.
Chúng tôi không tranh luận về điều chân lý quá ư quan trọng ấy, mà chỉ xin
được phép nhận xét rằng cái lối giải thích ấy về mục sư Dimmesdale là một
thí dụ về thứ tình bạn trung thành ngoan cố đã khiến cho các bạn bè của
mỗi người nào đó – đặc biệt là bạn bè của một giáo sĩ – thường tìm cách đề
cao đức tính của người ấy lên, mặc dù đã có những chứng cớ, minh bạch
như ánh mặt trời ban trưa soi rọi lên chữ A màu đỏ, cho thấy người ấy
chẳng qua chỉ là một thứ sinh vật thoát thai từ bụi đất, mang vết nhơ của tội
lỗi và sự lừa dối.
