anh chàng nào đó có suy nghĩ, có trí tưởng tượng, và nhạy cảm (dù về
những đức tính này anh ta có tầm cỡ hơn một viên thanh tra gấp mười lần)
bất cứ lúc nào cũng có thể làm một con người kinh doanh buôn bán, nếu
anh ta vui lòng chịu phiền làm việc đó. Các viên chức trong cơ quan tôi, các
nhà buôn và thuyền trưởng có bất kỳ mối quan hệ nào đó với tôi khi tôi
thừa hành công vụ, đều không nhìn tôi theo cách hiểu nào khác và không
nhận biết tôi ở một tính cách nào khác. Tôi cầm bằng là không có một ai
trong bọn họ đã đọc một trang nào trong những sáng tác của tôi, hoặc nếu
có đọc hết tất cả đi chăng nữa thì họ cũng cóc cần để ý gì đến tôi hơn : mà
tình hình cũng không được cải thiện hơn lên chút nào nếu như cũng những
trang vô bổ ấy lại được viết ra bởi những ngòi bút như của Burrs hoặc của
Chaucer là những người đã từng làm viên thuế quan trong thời của họ, cũng
như tôi hiện nay. Hỡi con người ấp ủ giấc mơ được nổi danh trong làng văn
học và qua đó tạo cho mình một chỗ đứng trong hàng ngũ những người có
địa vị cao trọng trên thế giới, nếu anh bước ra khỏi cái vòng chật hẹp trong
đó những đòi hỏi của anh đã được chấp nhận, thì anh sẽ học được một bài
học thật thấm thía – mặc dù thường là chua chát khó chịu –khi nhận thấy là
bên ngoài cái vòng đó, tất cả những thành tựu của anh, và tất cả những gì
mà anh nhằm đạt tới đều hoàn toàn không có ý nghĩa gì hết! Tôi không biết
là tôi có đặc biệt cần bài học ấy hay không, với tính chất là bài học răn bảo
hoặc là bài học quở trách, nhưng dù sao đi nữa, tôi cũng đã quán triệt nó
một cách thấu đáo. Mà tôi cũng khoan khoái ngẫm thấy rằng khi tôi nhận
thức thấy rõ được sự thật thì sự thật ấy đã không làm cho tôi phải đau nhói
trong lòng, cũng không đòi hỏi tôi phải gạt đi bằng một tiếng thở dài. Trong
khoản chuyện trò về văn học, thực tình cũng có một người, tay ủy viên hải
quân của cảng, - một anh chàng tuyệt vời, anh ta đến cơ quan này cùng một
lúc với tôi, và rời cơ quan sau tôi một ít – thường kéo tôi vào một cuộc thảo
luận về một trong hai chủ đề mà anh ưa thích, là Napôlêông hoặc
Sech6xpia. Lại còn có cậu thư ký văn phòng ông Giám đốc – một chàng trai
hào hoa phong nhã, mà theo lời người ta rỉ tai thì thỉnh thoảng gã lại ghi
đầy trang giấy viết thư của Chú Sam những dòng chữ mà người ta đứng
cách vài thước nhìn thấy có vẻ rất giống như một bài thơ – cậu này đôi lúc